• Spis treści

  Kręte ścieżki do górniczej emerytury. Jest szansa, że skończą się równi i równiejsi Będzie strategia transformacji regionów górniczych Notowania ropy naftowej zwirowały. Czy grozi nam pełnoskalowa wojna handlowa na świecie?… więcej

• Będzie strategia transformacji regionów górniczych

  Ministerstwo Przemysłu pracuje nad Białą Księgą Transformacji. Ma to być dokument ułatwiający transformację polskich regionów górniczych. Jego projekt jest opracowywany przez Ministerstwo Przemysłu we współpracy z Bankiem Światowym oraz środowiskiem… więcej

• Kręte ścieżki do górniczej emerytury. Jest szansa, że skończą się równi i równiejsi

  Zakład Ubezpieczeń Społecznych gotów jest uznać wykonywaną w kopalniach pracę osób zatrudnionych przez firmy okołogórnicze za równorzędną w stosunku do pracy wykonywanej przez osoby bezpośrednio zatrudnione przez spółki górnicze. To… więcej

• Drogowcy i kolejarze chcą zejść z inwestycjami pod ziemię. Tu kłania się im górnicza sztuka i doświadczenie

  Znajomość sztuki górniczej przydaje się nie tylko w kopalniach. Z górniczych doświadczeń i wiedzy korzystają również budowniczowie tuneli. A że w najbliższych latach szykuje się w Polsce prawdziwy inwestycyjny boom… więcej

• O płci w branży, finansach spółek i transformacjach sektora górniczego… Rozmowa z Ewą Malek-Piotrowską

  Zacznijmy od początku. Jak to się stało, że Pani – rodowita Łodzianka – związała swoją zawodową karierę właśnie z górnictwem i to tutaj, na Śląsku? Cóż, o mojej pracy w… więcej

W cieniu Blackoutu. Czy grozi nam energetyczne nie-bezpieczeństwo?

28 kwietnia o 12:33 czasu lokalnego Półwysep Iberyjski stał się areną wydarzeń znanych z filmów katastroficznych i kina apokalipsy. Unieruchomione zostały pociągi i linie metra, setki ludzi uwięzło w klatkach wind, a systemy bezpieczeństwa i kontroli lotów na lotniskach przestały działać. Paraliż ogarnął działanie firm i sektora usług publicznych, kilkadziesiąt milionów telefonów komórkowych nagle straciło zasięg, podczas gdy Internet zapłonął newsami o największym cyberataku w dziejach. W wielu miejscach wybuchła zbiorowa panika – z półek sklepowych w okamgnieniu znikać zaczęła żywność i artykuły pierwszej potrzeby. 

Tak mógłby wyglądać opis początku nowoczesnego konfliktu zbrojnego. Tym razem – szczęście w nieszczęściu – padło na blackout, w wyniku którego większość mieszkańców Hiszpanii, Portugalii, Andory, a takze kilku miejscowości w południowo-zachodniej Francji, została odcięta od prądu. W wielu regionach ten stan rzeczy utrzymywał się przez kilkanaście godzin, co miało swoje bolesne skutki. Jak podają hiszpańskie media, co najmniej osiem osób zmarło w wyniku przyczyn związanych bezpośrednio z blackoutem, w tym niemożności połączenia się z dyspozytorem pogotowia ratunkowego. Banki, firmy transportowe i sektor komunikacji liczą straty, choć na dokładny rachunek ekonomiczny przyjdzie nam jeszcze poczekać. Dziesiątki tysięcy zdjęć i filmów wrzucanych do sieci przez ludzi z całego świata przebywających feralnego dnia na miejscu nadwątliły wizerunek Hiszpanii i Portugalii jako gorących i „pewnych” turystycznych lokalizacji.

Co to wszystko ma wspólnego z nami? – zapytają Państwo. Więcej niżby się mogło wydawać! Hiszpański system energetyczny i miks źródeł energii są bardzo bliskie modelowi, do którego implementacji zobligowani jesteśmy w ramach realizacji pakietu Fit for 55 i szeroko rozumianej strategii Europejskiego Zielonego Ładu. Jak raportowała w grudniu Red Eléctrica de España, państwowo-prywatna spółka zarządzająca hiszpańską energetyką, w 2024 r. ponad 56% krajowych potrzeb energetycznych pokryły źródła odnawialne (w komunikacie podkreślono jednak, że udział ten z roku na rok ma się zwiększać). Czy w proporcji tej tkwi odpowiedź na pytanie o przyczynę wydarzeń z 28 kwietnia?

Taką opinię formułuje współpracująca z The Daily Telegraph znana konsultantka w zakresie systemów energetycznych Kathryn Porter, która zwraca uwagę, że tuż przed blackoutem energia słoneczna obsługiwała aż 60% bieżącego zapotrzebowania na energię w całej Hiszpanii. Ponieważ istniejąca infrastruktura nie była przygotowana na tak wysoką dawkę, wystąpiły wahania częstotliwości, wskutek czego automatyka bezpieczeństwa odłączyła z systemu  wszystkie duże elektrownie konwencjonalne (gazowe i jądrowe). Kłopot w tym, że te ostatnie pełnić miały rolę stabilizatora systemu… Gdy już mleko się rozlało, iberyjską sieć odpięto od systemu europejskiego, by ochronić resztę kontynentu. Jak konkluduje Porter: – Im więcej energii z wiatru i słońca jest w sieci, tym sieć jest mniej stabilna i tym większe problemy mogą wystąpić w przypadku nieprzewidzianych awarii.

Jakby na potwierdzenie tej tezy, w oficjalnym komunikacie portugalskiego dystrybutora energii elektrycznej (REN) jako przyczynę blackoutu wskazuje się „ekstremalne wahania temperatur w Hiszpanii”, które spowodowały „anomalie oscylacji w liniach wysokiego napięcia”. To z kolei sprokurować miało problemy z synchronizacją między różnymi systemami elektrycznymi inicjując lawinę zakłóceń w całej strukturze europejkiej sieci.

Eksperci cytowani przez liderów hiszpańskiej partii VOX również wskazują na wysoką pogodozależność OZE oraz fakt, iż nie odznaczają się one tzw. inercją (dotyczy to szczególnie energii produkowanej z fotowoltaiki), która standaryzowała tradycyjne systemy energetyczne. 

Istotną rolę OZE w wywołaniu awarii potwierdził nawet Marcin Popkiewicz, polski ekspert znany jako zwolennik przyspieszenia dekarbonizacji oraz szybszej ekspansji energii ze źródeł odnawialnych. Zastrzegł jednocześnie, iż rzeczywisty problem stanowi  nie tyle wysoki udział OZE w miksie energetycznym, co raczej – ciągle niedoskonała – technologia przesyłu, a także infrastruktura przesyłowa, w tym magazyny energii, których brakuje. 

Wydarzenia z Hiszpanii unaoczniły dobitnie to, na co tyle razy już zwracaliśmy w Górniczej Izbie Przemysłowo-Handlowej uwagę decydentom w kraju i za granicą, a mianowicie, iż na energii odnawialnej – przy wszystkich zaletach, których nikt rozsądny jej nie odmawia – nie można (póki co) opierać stabilności systemu energetycznego. Nie można również (na ten moment) eliminować jej kosztem z krajowego miksu energetycznego innych źródeł – a w przypadku Polski są to głównie paliwa kopalne z węglem na czele. Nie teraz i nie w tym tempie! Zróbmy to, gdy już zmodernizujemy sieci, zbudujemy magazyny energii, udskonalimy techniki przesyłu i systemowego zarządzania energią pochodzącą z różnych źródeł. I gdy już polski atom nabierze bardziej realnych kształtów. W innym przypadku również i my możemy wkrótce znaleźć się energetycznym niebezpieczeństwie…

                                                                                   Janusz Olszowski