Lecą drony wokół szybów

Rozmowa z dr Agnieszką Hankus-Kubicą, koordynatorem ds. rozwoju w Jastrzębskiej Spółce Węglowej SA.

❚ Jaki cel przyświeca zastosowaniu dronów w JSW?

❚  Powietrzne systemy bezzałogowe – drony – zalicza się obecnie do technologii przełomowych. Zastosowanie w różnych dziedzinach wynika z ich dużego potencjału do dostarczania danych służących różnego rodzaju analizom. W budownictwie służą określaniu stanu technicznego budowli, inspekcji trudno dostępnych miejsc jak kominy lub maszty, w energetyce – monitorowaniu i inspekcji stanu sieci przesyłowych, w bezpieczeństwie – ochronie mienia i koordynacji działań ratowniczych, a w geodezji – tworzeniu specjalistycznych map, modeli terenu, obliczeniom i badaniom  geologicznym.

❚   Szukacie  oszczędności?

❚ Na pewno też, ale przede wszystkim chce podkreślić, że JSW ma ambicje bycia firmą innowacyjną i na wskroś nowoczesną. Drony są właśnie jednym z narzędzi stosowanych przez tego typu firmy. Chcąc odpowiadać na wzrastające tempo procesów i przemian, również tych technologicznych, staramy się testować i wykorzystywać możliwości różnych rozwiązań, mogących wpłynąć pozytywnie na realizowane zadania. Skala przedsiębiorstwa, jakim jest JSW, jego infrastruktura, zasoby i majątek wymagają  wykonywania  wielu  czynności  i analiz służącym efektywnemu gospodarowaniu majątkiem spółki. To m.in. realizacja zadań związanych z monitorowaniem infrastruktury, oceną stanu technicznego, monitoringiem i ochroną środowiska oraz badaniami  i  pomiarem geodezyjnym.

❚ Kilka tygodni temu nad kopalnią Pniówek, należącą do Grupy JSW, można było dostrzec latające drony. Jaki był cel wykonywanych tych lotów?

❚  Kierownictwo spółki podjęło decyzję o rozpoczęciu prac rozwojowych, mających na celu opracowanie katalogu zastosowań i możliwości wykorzystania dronów w celu sprawnego pozyskiwania danych i opracowywania niezbędnych analiz. Z przeprowadzonych w kopalni Pniówek lotów testowych dronów Feniks i Gryf wynika, że informacje pochodzące z tych systemów mogą służyć poprawie efektywności procesów w spółkach grupy JSW, m.in. poprzez dostarczanie niezbędnej wiedzy na temat stanu infrastruktury naziemnej, ukształtowania terenu, informacji służących pracom geodezyjnym,  bezpieczeństwu,  monitorowaniu i ochronie środowiska oraz analizom porównawczym.

❚ Może lepiej wynająć niewielki samolot?

❚  Stosowanie  samolotów  w  celu dostarczania niezbędnych danych nie jest rzeczą nową i każda spółka prowadząca prace wydobywcze posługuje się usługą wynajęcia samolotu do oblotów z załogą. Jednak cena wykonania jednego lotu nie może się równać ceną usługi wykonania lotu i dostarczenia danych przez samolot bezzałogowy. Ważną kwestią przemawiającą za stosowaniem dronów jest również możliwość ich częstego użycia. Stwarza to nowe możliwości obserwowania zjawisk w wybranych okresach. Kierownictwo JSW ma zamiar najpierw wdrożyć nowe rozwiązania tam, gdzie ich przydatność do realizacji zadań jest największa. Działania rozpoczęto od opracowania możliwości wykorzystania tych systemów na potrzeby geodezji.

❚ Jakie są najważniejsze wnioski po zakończeniu  testów?

❚  Uzyskana dzięki nalotom gęsta chmura punktów stanowić ma podstawę do obliczania objętości mas ziemnych, modelowaniu 3D oraz wykrywaniu zmian przestrzennych terenu. Numeryczny model pokrycia terenu posłuży przygotowywaniu map wysokościowych, analizie bilansów ziemnych, wyznaczaniu osiadań  i zmian terenu, analizie przestrzennej takiej jak wyznaczanie: spadków, ekspozycji, zacienienia itp. Ortofotomapa z kolei służy przygotowywaniu map sytuacyjnych, przygotowaniu projektów lokalizacji inwestycji, analizie oddziaływania na otoczenie i wizualnej ocenie zmian przestrzennych, a ponadto ocenie szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego. Zasadność wykorzystania tych rozwiązań została zatem potwierdzona. Ciekawym i ważnym elementem badań było porównanie dokładności pomiarów wykonywanych metodami tradycyjnymi i wyników osiąganych przez zastosowane systemu bezzałogowego. Przeprowadzone badania wskazują na zasadność wprowadzania w życie innowacyjnych rozwiązań takich jak drony.

❚ Czym charakteryzują się drony wykorzystane  przez  JSW?

❚  Argumentem przemawiającym za wykonaniem pierwszego kroku w kierunku bezzałogowych statków powietrznych jest ich wysokie zaawansowanie technologiczne. Rozwiązania testowane przez JSW zostały opracowane przez polską firmę wywodzącą się z jednej z czołowych krajowych uczelni lotniczych. W zależności od zadań, które powinien wykonać system, stosuje się w lotnictwie bezzałogowym dwa rodzaje platform – płatowce lub wielowirnikowce. Jednym z testowanych przez nas rozwiązań był płatowy system Fenix. Płatowce służą wykonywaniu nalotów nad obiektami o większej powierzchni całkowitej, czy też obiektami liniowymi. Z kolei system Gryf, dzięki wykonywaniu startu i lądowań w pionie, pozwala na przeprowadzanie operacji nawet z trudno dostępnych miejsc. Przemyślana i modułowa konstrukcja umożliwia szybkie i łatwe przystosowanie platformy do przenoszenia różnego rodzaju sensorów. Najważniejszą cechą obu systemów jest ich rozwinięty komputer planowania i wykonywania misji. Dzięki niemu można w bardzo prosty sposób zaplanować lot a dron sam wykona zadanie.

❚ Czy drony w przemyśle wydobywczym  znajdą   szersze  zastosowanie?

❚  Technologia nieustannie ewoluuje, więc i zastosowań dronów będzie coraz więcej. JSW ma zamiar uczestniczyć w rozwijaniu innowacyjnych rozwiązań pod kątem ich możliwego wykorzystania do nowych celów.

Rozmawiał: Kajetan Berezowski
Publicysta tygodnika Trybuna Górnicza
i portal górniczego nettg.pl