Firmy okołogórnicze też potrzebują wsparcia

Interwencja państwa powinna obejmować działania na poziomie rządowym, w perspektywie krótko- i długoterminowej.

Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa od bardzo wielu lat zajmuje się problemami całego sektora. Występuje w sprawach ważnych nie tylko dla spółek węglowych, ale walczy także o interesy firm okołogórniczych. Dlatego głosu Izby nie mogło zabraknąć w czasie posiedzenia Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego, które odbyło się 18 kwietnia w Sali Marmurowej Sejmu Śląskiego.

Obrady, w których uczestniczył wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski, były w znacznej mierze poświęcone problemom funkcjonowania firm i instytucji z otoczenia górnictwa węgla kamiennego. Ich sytuację przedstawił Radzie prezes GIPH Janusz Olszowski.

Nie tylko jego producenci

W swoim wystąpieniu podkreślił, że sektor górnictwa węgla kamiennego, to są nie tylko jego producenci, ale także firmy i instytucje działające w jego otoczeniu - producenci maszyn i urządzeń górniczych, przedsiębiorstwa usługowe oraz jednostki naukowo-badawcze. Według szacunków Izby w przemyśle okołogórniczym w całym kraju zatrudnionych jest ok. 400 tys. osób.

W prezentacji szef GIPH wskazał na problemy, które dotykają firmy zaplecza górniczego. Na pierwszy plan wysuwają się tutaj zaległości w płatnościach ze strony spółek węglowych oraz konieczność regulowania zobowiązań podatkowych oraz z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych bez względu na terminy przepływów finansowych. Na działalność tych firm znaczący wpływ mają także trudności w uzyskaniu korzystnych warunków kredytowych oraz zmniejszenie przychodów z eksportu ze względu na sytuację geopolityczną. Prezes Olszowski w tym ostatnim aspekcie wskazał m.in. konflikt na Ukrainie, ograniczenie eksportowe do Rosji oraz spadek zamówień z Chin i Kazachstanu.

Możliwe rozwiązania

GIPH przez 25 lat swojej działalności wypracowała optymalne kierunki działań, które mogą pomóc wszystkim firmom zaplecza górniczego w Polsce. Dlatego w prezentacji prezesa Olszowskiego nie zabrakło takich rozwiązań.

Jego zdaniem, wsparcie ze strony rządu w sferach generujących obecnie negatywną energię kryzysu, pozwoliłoby firmom z otoczenia górnictwa na zdywersyfikowanie działalności, dostosowanie się do zmian w ogólnie pojmowanym rynku gospodarczym oraz zminimalizowanie zagrożeń skutkami kryzysu w postaci bankructw i masowych zwolnień pracowników. Jak wskazał szef GIPH, interwencja państwa powinna obejmować działania na poziomie rządowym, w perspektywie krótko- i długoterminowej. Rządowe programy powinny skupiać się nie tylko na wspieraniu procesów tworzenia nowych miejsc pracy dla zwalnianych pracowników, lecz także na ochronie już istniejących miejsc w firmach i instytucjach działających w otoczeniu górnictwa. Rozwiązanie zasugerowane przez szefa GIPH na rzecz firm zaplecza górniczego znalazły się w stanowisku przyjętym przez WRDS i zostaną przekazane stronie rządowej.

Do zadań krótkoterminowych zaliczono:

- zagwarantowanie realizacji zobowiązań spółek węglowych wobec dostawców towarów i usług;
- wydłużenie terminu płatności zobowiązań budżetowych przez firmy otoczenia górniczego w relacji do realnych terminów odzyskiwania przez nie należności, np. poprzez okresowe wprowadzenie metody kasowej w rozliczaniu zobowiązań podatkowych;
- stworzenie mechanizmu możliwości wykorzystania należności firm okołogórniczych w spółkach węglowych, jako gwarancji dla zaciąganych kredytów finansujących dostawy dla górnictwa poprzez zastosowanie instrumentów np. Banku Gospodarstwa Krajowego, Agencji Rozwoju Przemysłu SA lub Polskich Inwestycji Rozwojowych SA;
- wypracowanie i uzgodnienie z wybranymi bankami zasad zapewnienia kredytów krótkoterminowych na realizację wymaganych zobowiązań wobec załogi, powstałych z tytułu opóźnienia zapłaty faktur przez spółki węglowe;
- interwencję dotyczącą ułatwień w zawieraniu z wybranymi instytucjami umów faktoringu dla niektórych zobowiązań przedsiębiorców górniczych.

Do działań długoterminowych zakwalifikowano:

- utworzenie programu sektorowego, którego celem będzie zwiększenie innowacyjności szeroko rozumianego sektora górnictwa węgla kamiennego, w tym głównie w zakresie produkcji maszyn i urządzeń, usługowym oraz naukowo-badawczym;
- wdrożenie do realizacji branżowego programu promocji maszyn i urządzeń dla górnictwa, obejmującego m.in. takie instrumenty wsparcia eksportu, jak finansowanie udziału przedsiębiorców w wybranych targach, wystawach i misjach gospodarczych oraz stworzenie systemu finansowania kredytów eksportowych lub preferencyjnych pożyczek na ten cel;
- uwzględnienie znaczenia i interesów firm i instytucji z otoczenia górnictwa węgla kamiennego w przyszłych rządowych programach restrukturyzacji i funkcjonowania branży.

Czekając na dobry znak

– Firmy okołogórnicze nie potrzebują wsparcia z budżetu państwa. Wszystkie nasze postulaty skonstruowaliśmy tak, żeby nie ucierpiały na tym ani spółki węglowe, ani budżet państwa – wyjaśnił prezes Olszowski po posiedzeniu WRDS i dodał, że liczy na to, iż zyskają one zrozumienie obecnego rządu.

– Sytuacja na Górnym Śląsku może mieć szerokie reperkusje w całej Polsce, jeżeli to wszystko pójdzie w niedobrym kierunku. Izba od szeregu lat walczy o interesy firm okołogórniczych poprzez różnego rodzaju wystąpienia i apele do rządów, parlamentarzystów czy organów władzy lokalnej. Natomiast muszę stwierdzić, że firmy zaplecza górniczego były do tej pory traktowane – mówiąc bardzo delikatnie – po macoszemu. Cieszę się, że mogłem uczestniczyć w posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego i przedstawić sytuację tych firm, bo Izba je reprezentuje i stara się jak najlepiej walczyć o ich interesy. W zasadzie te postulaty, które przedstawiłem na WRDS, nie są niczym nowym. Wypracowaliśmy je w Izbie już w poprzednich latach w czasie prac różnych zespołów, których członkami byli przedstawiciele największych firm otoczenia górniczego. Liczymy, że te postulaty zyskają zrozumienie obecnego rządu i że zostaniemy wysłuchani. Liczymy także, że chociaż część z nich zostanie spełniona. Jeśli tak się stanie, to już będzie to dobry znak – stwierdził szef GIPH.

WRDS zaapelowała także do resortów energii oraz Skarbu Państwa o zaangażowanie w proces przekształceń własnościowych polskich spółek z francuskiej grupy energetycznej EDF, która planuje wycofać się z Polski. Rada w stanowisku wskazała m.in. że celem działań przedstawicieli Skarbu Państwa związanych z przekształceniami własnościowymi w zakładach EDF powinna być konsolidacja i umocnienie potencjału rozwojowego branży energetycznej oraz bezpieczeństwo energetyczne Polski. Podkreślono też, że zaangażowanie państwa w proces przekształceń w zakładach EDF należy rozpatrywać także w kontekście naprawy polskiego górnictwa węgla kamiennego.

Maciej Dorosiński
Dziennikarz portalu górniczego nettg.pl
i tygodnika Trybuna Górnicza