Dyrektywa CS3D – Co oznacza dla europejskich firm?

25 lipca 2024 r. weszła w życie unijna dyrektywa CS3D (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), której celem jest promowanie odpowiedzialnych zachowań korporacyjnych, zwłaszcza w kontekście praw człowieka oraz ochrony środowiska. Dyrektywa nakłada obowiązek na europejskie przedsiębiorstwa, aby przeprowadzały analizę due diligence, czyli ocenę wpływu swojej działalności oraz działalności partnerów biznesowych i spółek zależnych na otoczenie społeczne i środowiskowe. Due diligence (ang. należyta staranność) to proces dogłębnej oceny i weryfikacji informacji dotyczących przedsiębiorstwa lub projektu przed podjęciem kluczowych decyzji, takich jak inwestycje, fuzje, przejęcia czy nawiązanie współpracy. Taka analiza pomaga podjąć świadome i oparte na rzetelnych danych decyzje inwestycyjne oraz minimalizować ryzyko transakcji. Dla firmy z branży górniczej, która ma duży wpływ na środowisko naturalne i lokalne społeczności, wdrożenie tej dyrektywy oznacza poważne zmiany.

Nowa dyrektywa CS3D jest częścią Europejskiego Zielonego Ładu i razem z innymi inicjatywami regulacyjnymi, takimi jak dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) lub rozporządzenie w sprawie taksonomii UE, stanowi kolejny krok w kierunku zrównoważonego biznesu na jednolitych europejskich warunkach. Wspólnym mianownikiem wszystkich regulacji jest zwiększenie odpowiedzialności korporacyjnej i przejrzystości w zarządzaniu kwestiami ESG: środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi.

W praktyce oznacza to, że firmy muszą brać pod uwagę swój wpływ na społeczności i środowisko w całym łańcuchu dostaw oraz działalności biznesowej, co ma prowadzić do bardziej zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Duże przedsiębiorstwa będą musiały opracować procedury należytej staranności w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom ich działań dla praw człowieka i środowiska, w tym w całym łańcuchu ich działalności na całym świecie. Celem jest przeciwdziałanie najbardziej szkodliwym formom zachowań przedsiębiorstw oraz wprowadzenie kwestii zrównoważonego rozwoju w działalności przedsiębiorstw i ładu korporacyjnego.

Dyrektywa CS3D będzie wprowadzana stopniowo, obejmując najpierw duże przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 5000 pracowników oraz o rocznych przychodach netto powyżej 15 miliardów euro, a w kolejnych latach także mniejsze firmy. Jej zakres obejmuje różne sektory gospodarki, w tym przedsiębiorstwa z branży górniczej. Ten sektor może szczególnie odczuć nowe regulacje ze względu na jego bezpośredni wpływ na środowisko i społeczności lokalne. Firmy górnicze będą musiały przeprowadzać bardziej szczegółowe analizy swojego wpływu na otoczenie, wprowadzać plany transformacji oraz regularnie raportować o wynikach tych działań. 

Za nieprzestrzeganie przepisów CS3D przewiduje sankcje, w tym grzywny sięgające nawet 5% rocznych przychodów netto. Dla branży górniczej, która często operuje w miejscach o delikatnych ekosystemach, może to oznaczać znaczne koszty operacyjne związane z wypełnieniem nowych obowiązków. W branży pojawiają się przede wszystkim obawy o koszty wdrożenia tych nowych regulacji. Jak powiedział Patrick Pouyanné, prezes TotalEnergies „Dyrektywa ta wymaga od nas bardziej rygorystycznego podejścia do oceny wpływu naszej działalności na środowisko, co jest kluczowe, biorąc pod uwagę naszą globalną obecność w sektorach związanych z wydobyciem surowców. Skuteczność tego podejścia będzie zależała od współpracy z partnerami w łańcuchu dostaw”. Inny przedstawiciel dużego europejskiego koncernu górniczego, który wolał pozostać anonimowy, przyznał: „Koszty związane z dostosowaniem się do CS3D mogą być ogromne, zwłaszcza dla firm o złożonych, międzynarodowych łańcuchach dostaw. Wpłynie to nie tylko na bieżące wydatki, ale także na długoterminową rentowność operacji wydobywczych”. Te głosy wskazują, że choć Dyrektywa CS3D ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju, dla sektora górniczego może wiązać się z dużymi wyzwaniami finansowymi i operacyjnymi.

Ale jest też pozytywna strona. Dyrektywa CS3D może wymusić na firmach górniczych większe inwestycje w technologie ograniczające negatywny wpływ ich działalności na środowisko, co potencjalnie może wpłynąć na rentowność i konkurencyjność niektórych podmiotów. Jednocześnie nowe przepisy mogą przynieść długoterminowe korzyści, na przykład poprzez większą przejrzystość w raportowaniu i bardziej odpowiedzialne podejście do zarządzania ryzykiem środowiskowym i społecznym.

Eksperci ds. ESG zwracają uwagę, że wczesne wdrażanie mechanizmów zgodnych z CS3D jest korzystne dla firm, mimo że pełne wymagania wejdą w życie dopiero za kilka lat. Dyrektywa CS3D ma na celu nie tylko poprawę praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju, ale również wprowadzenie narzędzi, które pozwolą firmom skutecznie zarządzać swoim wpływem na środowisko i społeczności. Szczególnie istotne będą one dla branż o dużym wpływie na otoczenie, takich jak górnictwo, które już teraz powinno przygotowywać się na nadchodzące zmiany.

Sylwia Jarosławska