Stanowisko GIPH na COP 24

Uwagi Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej do projektu "stanowiska Polski i Unii Europejskiej na 24. sesję Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, która odbędzie się w dniach 2-14 grudnia 2018 r. w Katowicach" opracowanego w Ministerstwie Środowiska.

1. Ad. pkt 3.1.1 lit. c

Uważamy, iż postulat uzyskania możliwie najszerszego poparcia Stron dla deklaracji głów państw i rządów dotyczących solidarnej transformacji jest cenny szczególnie w zakresie pochłaniania. Natomiast w zakresie elektromobilności (również digitalizacji) wiąże się z dodatkowym zwiększeniem popytu na energię, a co za tym idzie ryzykiem wzrostu emisji. Mamy bowiem obecnie do czynienia z dużym wzrostem mocy wytwórczych energii wiatrowej czy słonecznej, ale brakiem możliwości jej magazynowania i stabilnego dostarczania do sieci przesyłowych. Nad tymi rozwiązaniami nauka pracuje, ale do ich przemysłowego wdrożenie droga jest jeszcze daleka. Do wykorzystania pozostaje energia konwencjonalna, hydroenergia i energia jądrowa, przy czym dostępność do tej ostatniej znacznie się zmniejszyła.

2. Ad. pkt 3.1.2 lit. a

Postulat osiągnięcia zakładanych redukcji emisji przy jednoczesnym wzroście gospodarczymi zachowaniu konkurencyjności przemysłu jest bardzo optymistyczny, niemniej obecnie nie w pełni udaje się go zrealizować w UE, nie mówiąc już o świecie. Z prognoz Międzynarodowej

Agencji Energii zaprezentowanych w 2018 roku wynika, że mimo tylu dyskusji, zapowiedzi i zobowiązańemisje CO₂ wzrosły w roku 2017 i nadal rosną w bieżącym roku. W UE szybka transformacja energetyczna już przekłada się na bardzo wysokie ceny energii elektrycznej, a nijak się ma do wzrostu gospodarczego i konkurencyjności przemysłu. i wynikają przede wszystkim z postępującej polityki klimatyczno-energetycznej UE i rosnących cen za emisję CO₂. Analizując zmiany na rynku energii można zauważyć rosnącą rolę regulacji Unii Europejskiej, wywierających coraz większy wpływ na funkcjonowanie rynków lokalnych i krajowych. Kraje z wysokim udziałem węgla w strukturze paliwowej, w tym Polska są bardziej wrażliwe na skutki realizacji polityki unijnej w tym obszarze. W ciągu długich lat dyskusji o pomocy publicznej dla sektora węglowego głównym postulatem i podstawową zasadą Komisji Europejskiej było nienaruszanie konkurencyjności. Obecnie zapomniano o tym warunku. Regulując administracyjnie ceny uprawnień do emisji nie zważa się na konkurencyjność przemysłu w wyniku wzrostu cen energii.

Międzynarodowa Agencja Energii wraz z rządami państw zwróciła uwagę na konieczność rozwoju technologii CCS i CCUS organizując przed konferencją COP24 konferencję ministrów energii na ten temat w Edynburgu. Świat dostrzega konieczność rozwoju tych technologii, ponieważ bez energii z paliw kopalnych i jednoczesnym ograniczaniu emisji w elektrowniach węglowych nie będzie możliwościprzeciwdziałać zmianom klimatycznym i zapewnić ciągle rosnący popytna energię elektryczną.

3. Ad. pkt 3.1.4 lit. b

Traktat Europejski daje każdemu krajowi członkowskiemu możliwość decydowania o miksie energetycznym. Węgiel można czysto wykorzystać w procesie produkcji energii poprzez coraz to sprawniejsze technologie spalania. Surowiec ten pozostanie podstawą bezpieczeństwa energetycznego Polski w najbliższym okresie, chociaż jego procentowy udział będzie się zmniejszał. Niewątpliwie w przewidywalnej przyszłości głównymi producentami energii elektrycznej będą ciągle elektrownie opalane węglem. Jednakże o opłacalności  wymiany bloków węglowych na nowe o wysokiej sprawności, skali wzrostu udziału gazu ziemnego oraz OZE, a także o konkurencyjności energetyki jądrowej decydować będą ceny uprawnień do emisji CO₂.

4. Ad. pkt 3.1.4. lit. c

Kraje UE powinnydążyć do minimalizacji wpływu sektora energetycznego na środowisko,ale poprzez stopniową transformację struktury paliw w kierunku niskoemisyjnym.Przede wszystkim konieczna jest ocena dopiero co przyjętych rozwiązań, stąd też ewentualne deklaracje co do kolejnego zaostrzenia celów klimatycznych, jeszcze przed COP24 lub też nawet podczas samej konferencji nie są uzasadnione. Zgodnie z Porozumieniem Paryskim strony mogą zakomunikować ponownie swoje wkłady krajowe do roku 2030. Sama dyrektywa EU ETS przewiduje przegląd ambicji w świetle realizacji Porozumienia Paryskiego oraz rozwoju rynków uprawnień do emisji w innych dużych gospodarkach. Należy zaznaczyć, że cena uprawnień do emisji CO₂ w ostatnim roku zwiększyła się ponad czterokrotnie, co stanowi znaczne obciążenie dla przemysłu w UE, w tym w Polsce. Istotne jest, aby klimatyczne ambicje UE w zakresie redukcji emisji spotykały się z adekwatnymi działaniami innych dużych gospodarek rozwiniętych i innych uczestników Porozumienia Paryskiego, a przede wszystkim rosnących potęg azjatyckich (Chin i Indii). Bez ich odpowiedniego zaangażowania  nie osiągnie się celu ochrony klimatu, natomiast z pewnością osłabi konkurencyjność europejskiej gospodarki, co spowoduje przenoszenie produkcji przemysłowej z krajów członkowskich  poza UE.

5. Uwagi końcowe

Projekt stanowiska Polski na 24. Sesję Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu jest na tyle ogólny, że można uznać, iż nasz kraj w pełni akceptuje politykę dekarbonizacyjną, czyli eliminację górnictwa węglowego oraz węgla z miksu energetycznego Unii Europejskiej. Tymczasem trzeba podkreślić, iż węgiel będzie obecny w Europie jeszcze przez kilka następnych dziesięcioleci. Naszym obowiązkiem jest zapewnienie, by paliwo to oraz technologie jego przetwarzania były bardziej czyste. Oznacza to konieczność inwestycji w celu zwiększenia zakresu wykorzystania węgla, w tym jego długoterminowego udziału w miksie energetycznym w sposób realistyczny, pełen szacunku i odpowiedzialny. Surowiec ten będzie odgrywał ważną rolę w polityce energetycznej UE poprzez równoważenie rosnącego udziału nieciągłych dostaw energii ze źródeł odnawialnych i zapewnienie Europie bezpieczeństwa energetycznego dzięki własnym zasobom energetycznym.

Wszystkie nośniki energii powinny być traktowane jednakowo - również w zakresie prowadzonych badań naukowych, skierowanych na poprawę efektywności wykorzystania ich do produkcji energii. Każde państwo, w trosce o swoje bezpieczeństwo i suwerenność, w celu zapewnienia swojej gospodarce taniej energii cieplnej i elektrycznej, powinno mieć możliwość wytwarzania jej przede wszystkim z paliwposiadanych na swoim terytorium.

Mając na uwadze powyższe, Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa pragnie przywołać i w pełni poprzeć stanowisko Ministerstwa Energii z dnia 13 listopada 2018 r., proponując, aby postulaty w nim zawarte zostały włączone do stanowiska rządowego. W szczególności dotyczy to realizacji przez Polskę celów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego w oparciu o krajowe zasoby energetyczne oraz transformacji sektora elektroenergetycznego rozumianej jako stopniowe zwiększanie zakresu wdrażania niskoemisyjnych technologii wytwarzania energii bez dyskryminowania jakiegokolwiek rodzimego paliwa.