Branżowe Centrum Umiejętności Górnictwo Rud 4.0. - podsumowanie projektu

Z końcem września br. formalnie zakończył się projekt pn. „Branżowe Centrum Umiejętności Górnictwo Rud 4.0.”, w który Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa (GIPH) brała aktywny udział jako partner branżowy przez ostatnie 2 lata. 

Wszystko zaczęło się od wprowadzenia na początku 2023 roku przez Ministerstwo Edukacji i Nauki do systemu oświaty nowego typu placówek oświatowych, jakim są branżowe centra umiejętności BCU, realizujących koncepcję centrów doskonałości zawodowej.  W zamyśle ministerstwa BCU miały się stać placówkami ukierunkowanymi branżowo i prowadzącymi działalność:

• edukacyjno-szkoleniową,
• wspierającą współpracę szkół i uczelni z pracodawcami,
• innowacyjno-rozwojową, upowszechniającą wiedzę, nowe technologie oraz transformację ekologiczną i cyfrową,
• wspierającą realizację doradztwa zawodowego dla uczniów i aktywizację zawodową studentów, doktorantów i absolwentów studiów.

W ślad za stworzeniem podstaw prawnych dla funkcjonowania BCU pojawiła się możliwość finansowego wsparcia ich powstawania ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Program wspierający powstawanie BCU dysponował łączną kwotą 1,4 mld zł i zakładał utworzenie i wsparcie funkcjonowania 120 branżowych centrów umiejętności (BCU) w całym kraju. Środki te pochodzą z programu "Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznej Gospodarki" i są przeznaczone na inwestycje, wyposażenie oraz realizację działań związanych ze szkoleniami i podnoszeniem kwalifikacji zawodowych. Na operatora (jednostkę wspierającą) programu wyznaczono Fundację Rozwoju Systemów Edukacji.

Opisany powyżej projekt zainteresował Miedziowe Centrum Kształcenia Kadr (MCKK) z siedzibą w Lubinie – instytucję edukacyjną z ponad 50-letnią tradycją i ugruntowaną pozycją w regionie dolnośląskim. MCKK od lat kształci specjalistów na potrzeby przemysłu, w tym sektora górniczo-hutniczego (KGHM), energetycznego i automatyki. Centrum oferuje dostęp do profesjonalnie wyposażonych laboratoriów dydaktycznych, które zawierają m.in. nowoczesne stanowiska do programowania sterowników PLC, układów mechatronicznych, robotyki przemysłowej oraz systemów wizyjnych i sensorowych. Zajęcia w Centrum prowadzone są z wykorzystaniem oprogramowania oraz komponentów stosowanych przez liderów branży technologicznej, co gwarantuje, że zdobywane kompetencje są aktualne i praktyczne. Infrastruktura dydaktyczna Centrum umożliwia realizację szkoleń na poziomie, który odpowiada standardom stosowanym w nowoczesnych zakładach przemysłowych – zarówno w Polsce, jak i za granicą.

W pierwszym naborze wniosków Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji przyznała MCKK w Lubinie dofinansowanie dla projektu BCU Górnictwo Rud 4.0 w kwocie 10 998 415,54 zł. W rezultacie powstał nowoczesny budynek o powierzchni ponad 1000 m2, w którym znajdują się liczne pracownie dydaktyczne: warsztat naprawy SMG (samojezdnych maszyn górniczych), stanowisko obsługi taśmociągu z przesypem i pulpitem sterującym, pracownia symulatorów spawania, pracownia automatyki górniczej, pracownia ratownictwa i pierwszej pomocy, stanowisko nauki prac na wysokości oraz pracownie informatyczne i ośrodek egzaminacyjny OKE. Tym samym Branżowe Centrum Umiejętności Górnictwo Rud 4.0. w Lubinie stało się jednym z pierwszych i najnowocześniejszych tego typu miejsc w Polsce, zaprojektowanym z myślą o praktycznym i zaawansowanym kształceniu zawodowym. BCU Górnictwo Rud 4.0. konsekwentnie specjalizuje się w obszarze automatyki przemysłowej i mechatroniki, które należą do kluczowych filarów Przemysłu 4.0 – nowej ery technologicznej, w której dominują inteligentne systemy, cyfrowe sterowanie i zintegrowane procesy produkcyjne. Są to również dziedziny o ogromnym znaczeniu dla transformacji cyfrowej gospodarki, obejmującej automatyzację procesów, sztuczną inteligencję i Internet Rzeczy (IoT).  BCU Górnictwo Rud 4.0. korzysta z know-how i doświadczenia organizacyjnego lidera projektu - MCKK, który dobrze zna realia lokalnego i ogólnopolskiego rynku pracy.

Branżowe centra umiejętności są zakładane i prowadzone w oparciu o porozumienia gwarantujące współpracę organu prowadzącego (w tym przypadku MCKK) oraz organizacji branżowej właściwej dla danej dziedziny. Organizacją branżową dla BCU Górnictwa Rud 4.0 była właśnie Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa z Katowic. Kolejnymi partnerami MCKK w tym projekcie były KGHM Polska Miedź S.A. oraz Związek Pracodawców Polska Miedź.

W ramach przedmiotowego projektu GIPH realizowała wymienione poniżej zadania: 

Zadanie 2.1 Opracowanie i wprowadzenie do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji - kwalifikacji z zakresu programowania maszyn i urządzeń przemysłu wydobywczego rud metali oraz uzyskanie praw do prowadzenia certyfikacji z tego zakresu.

Odbyto szereg spotkań i konsultacji z pracodawcami, przedstawicielami szkół branżowych i uczelni wyższych, w następstwie których uznano za pożądane powołanie zespołu eksperckiego do spraw przygotowania opisu ww. kwalifikacji. W tym celu przeprowadzono postępowanie na powołanie ekspertów zewnętrznych, w ramach którego wybrano 2 specjalistów – panią dr inż. Joannę Rogala-Rojek z Instytutu Techniki Górniczej KOMAG w Gliwicach oraz pana Sebastiana Józefowicza z INOVA Centrum Innowacji Technicznych w Lubinie. Do zespołu powołano także przedstawiciela partnera pana Łukasza Świżewskiego (KGHM Polska Miedź - ZWR) i zarazem praktyka w przedmiotowej dziedzinie oraz dwóch pracowników Izby – Katarzynę Lipińską oraz Sławomira Obidzińskiego. Izba nawiązała także współpracę z Instytutem Badań Edukacyjnych, odpowiedzialnym za wsparcie w zakresie opisu kwalifikacji. Pierwsze prace wykazały konieczność zmiany zakresu kwalifikacji, z „programowania” na „automatykę”.  Prace zakończono, a 2 października 2024 roku Minister Przemysłu otrzymał wniosek Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej (GIPH) przekazany przez Instytut Badań Edukacyjnych – PIB z siedzibą w Warszawie, o włączenie kwalifikacji sektorowej pn.: „Budowanie, konfigurowanie i eksploatowanie układów automatyki w górnictwie podziemnym i przeróbce rud metali i surowców mineralnych” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Opracowana kwalifikacja sektorowa jest zgodna z potrzebami polskiego sektora górniczego i przetwórczego, który wymaga specjalistów zdolnych do obsługi i optymalizacji zaawansowanych systemów automatyki. Zasoby miedzi i innych surowców mineralnych w Polsce oraz ich kluczowa rola w przemyśle i zielonej transformacji energetycznej podkreślają potrzebę kształcenia wysoko wykwalifikowanych kadr w tym zakresie. 

Pozytywne rozpatrzenie wniosku pozwoli włączyć kwalifikację do ZSK i tym samym wpisać ją do Rejestru Kwalifikacji. To z kolei pozwoli Branżowemu Centrum Umiejętności Górnictwo Rud 4.0 rozpocząć prowadzenie stosownych szkoleń i wydawanie świadectw z przyznanym poziomem Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), a Izbie wnioskować o nadanie swojej instytucji uprawnień do certyfikowania kwalifikacji sektorowej oraz wnioskować o wpis na listę podmiotów pełniących funkcję zewnętrznego zapewnienia jakości.

Zadanie 2.16 Konferencja „Bezpieczny i innowacyjny przemysł wydobywczy rud metali – Surowce 4.0”

Przedmiotowa konferencja odbyła się 9 kwietnia 2025 roku w siedzibie BCU w Lubinie i przyciągnęła szerokie grono uczestników zainteresowanych przyszłością przemysłu wydobywczego. Konferencja była również transmitowana online w mediach społecznościowych, ciesząc się dużym zainteresowaniem.  Wydarzenie koncentrowało się na nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych oraz innowacjach w zakresie bezpieczeństwa pracy stosowanych w podziemnej eksploatacji i przeróbce rud metali. Swoje prezentacje wygłosili przedstawiciele Okręgowego Urzędu Górniczego, KGHM Polska Miedź, INOVA Centrum Innowacji Technicznych, ITG KOMAG, Comex Group oraz Głównego Instytutu Górnictwa. Podkreślano, że efektywne wdrażanie nowoczesnych technologii nie tylko zwiększa wydajność i bezpieczeństwo pracowników, ale również pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. 

Przebieg konferencji został cyfrowo zarejestrowany i pozostaje dostępny pod linkiem: https://youtube.com/live/W7Zhjvd3tb8?feature=share

Zadanie 2.18 Promocja zawodów – wirtualne targi pracy

W dniach 7-10 października 2024 r. Izba zorganizowała „Wirtualne Targi Pracy - Górnictwo Rud 4.0". W trakcie wydarzenia zaprezentowało się 26 wystawców (w tym pracodawców, instytucji szkoleniowych, naukowych i pracy), a wydarzenie odwiedziło 3899 osób. Wydarzenie zostało objęte kampanią promocyjną w mediach społecznościowych oraz prasie branżowej.

Jednocześnie, GIPH zrealizowała kampanię reklamową dotyczącą poszukiwanych zawodów w branży, w krótkiej i długiej perspektywie oraz organizowanych „Wirtualnych Targów Pracy - Górnictwo Rud 4.0". Kampania obejmowała płatne media branżowe, zarówno elektroniczne, jak i papierowe, oraz przeprowadzenie kampanii w mediach społecznościowych. 

Zadanie 2.21 Wyjazd studyjny nauczycieli i doradców zawodowych do zakładu pracy związanego z branżą górniczą na Górnym Śląsku

Izba zorganizowała dwa takie wyjazdy. Pierwszy odbył się w dniu 23 maja 2024 roku do przedsiębiorstwa FAMUR Gearo, oddziału spółki, który koncentruje się na działaniach prowadzonych w zakresie rozwiązań dla energetyki wiatrowej oraz produkcji przekładni przemysłowych. Uczestnikom wyjazdu zaprezentowano rozwiązania technologiczne oferowane przez FAMUR S.A.. Następnie odbyło się zwiedzanie hali produkcyjnej 4.0 oraz przedstawiono narzędzia szkoleniowe, takie jak wirtualna rzeczywistość, zdalna diagnostyka i technologie gogli serwisowych, które są wykorzystywane do obsługi urządzeń w różnych sektorach przemysłu.

Drugi wyjazd studyjny odbył się 27 maja 2025 roku do Kopalni Doświadczalnej „Barbara” w Mikołowie (zamiejscowej placówki Głównego Instytutu Górnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego). Program wyjazdu obejmował zarówno część teoretyczną, w której poruszono tematykę zagrożenia wybuchem pyłów przemysłowych, jak i część praktyczną - uczestnicy odbyli zjazd dołowy, obserwowali wybuch pyłu węglowego w sztolni 100-metrowej oraz brali udział w pokazie gaszenia metanu. Łącznie w obu przeprowadzonych wyjazdach studyjnych wzięło udział 33 nauczycieli zawodu i uczniów szkół branżowych.

Podsumowanie

Udział Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej w tym projekcie jest nie tylko poświadczeniem roli i uznania Izby, jako wiodącego przedstawiciela branży górniczej w kraju, ale także szansą na rozszerzenie aktywności GIPH w nowych obszarach.  

Zakończenie projektu to doskonała okazja do złożenia podziękowań, szczególnie liderowi projektu – MCKK w Lubinie, reprezentowanemu przez panią Prezes Monikę Gazdę oraz panią Wiceprezes Lucynę Kubis, dyrekcji BCU Górnictwo Rud 4.0, na czele z panią Dyrektor Marią Paszkowską, a także obu partnerom – KGHM Polska Miedź S.A. oraz Związkowi Pracodawców Polska Miedź. W imieniu Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej dziękujemy za profesjonalizm, zaangażowanie i wzajemne wsparcie podczas realizacji projektu. Liczymy na dalszą owocną współpracę w przyszłości.

Sławomir Obidziński 
Wiceprezes Zarządu GIPH