Konferencja „Niska emisja – jak skutecznie ją zwalczyć?” odbyła się 27 lutego 2017 r. w Głównym Instytucie Górnictwa. Pomysłodawcą konferencji i jej uczestnikiem był arcybiskup Wiktor Skworc, metropolita katowicki, a współorganizatorami: Główny Instytut Górnictwa, Uniwersytet Śląski i Politechnika Śląska.

- Powietrze powinno być oczyszczone z efektów ludzkiej niefrasobliwości – powiedział podczas otwarcia arcybiskup Wiktor Skworc. – Od naszej świadomości i odpowiedzialności zależy, czy powietrze w miejscu naszego zamieszkania będzie służyło naszemu zdrowiu. A prace nad tym wymagają współdziałania. Ta konferencja to wkład w interdyscyplinarny dialog w kwestii ekologii, inspirujący nas do ekologicznego nawrócenia.

Prof. Stanisław Prusek, naczelny dyrektor GIG  podkreślał,  że  smog jest pojęciem  ogólnie  znanym  i używanym.

- Zwracam jednak uwagę na fakt, że wbrew powszechniej  opinii to nie duży przemysł, elektrownie, elektrociepłownie i transport, ale my i nasi sąsiedzi odpowiadamy za to, co właśnie dzieje się z powietrzem  w naszym najbliższym  otoczeniu  – mówił  prof. Prusek.

W Polsce za ponad 50 proc. emisji pyłów PM10 oraz prawie 90 proc. emisji rakotwórczego bezno(a)pirenu do powietrza odpowiada niska emisja, czyli emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z lokalnych kotłowni węglowych i domowych pieców grzewczych, w których niestety często nie  jest spalane  dobrej  jakości  paliwo a właśnie śmieci, domowe odpady, a także najniższej jakości paliwa stałe o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych.

Podczas konferencji omówiono najważniejsze tematy związane z problemem jakości powietrza w województwie śląskim, m.in. przykłady działań antysmogowych, aspekty etyczne problemu, nowe rozwiązania w zakresie ograniczania niskiej emisji oraz jej pomiaru  i monitorowania. Wzięło w niej udział ponad 170 osób. Uczestnicy konferencji – przedstawiciele lokalnych samorządów, kościoła, nauki, środowisk ekologicznych oraz organizacji działających w zakresie ochrony powietrza – podkreślali, że rozwiązanie problemu niskiej emisji wymaga wielu przedsięwzięć, zarówno w wymiarze technologicznym, organizacyjnym, jak i prawnym. Przedstawiane były przykłady konkretnych rozwiązań technicznych pozwalających na możliwości ograniczenia niskiej emisji oraz jej skutecznego monitorowania, m.in. poprzez nowoczesne  rozwiązania opracowane w Głównym Instytucie Górnictwa.

Prof. Andrzej   Szlęk,   dziekan   Wydziału   Inżynierii   Środowiska  i Energetyki Politechniki Śląskiej podkreślał, że dobre spalanie paliw stałych jest możliwe, ale wymaga stosowania zautomatyzowanego kotła o strefowym spalaniu.

Z kolei ksiądz Witold Kania z Uniwersytetu Śląskiego zauważa, że również Kościół aktywnie włącza się w te działania.

– Jako przykład mogę podać program specjalnych katechez ekologicznych, realizowanych w naszej diecezji czy list biskupów diecezji województwa śląskiego w sprawie troski o jakość powietrza z 12 listopada 2015 r., gdzie jasno jest powiedziane: nie wolno ogrzewając mieszkanie lub dom, przyczyniać się do małych katastrof ekologicznych. Biskupi nawołują, by opracowane przez samorządy plany likwidowania tzw. niskiej emisji wzmocnić ekologicznym rachunkiem sumienia. Wzywa nas do tego nie tylko papież Franciszek w encyklice „Laudato si”, ale także zdrowy rozsądek i wola przestrzegania Bożych przykazań, zwłaszcza przykazania: nie zabijaj! – powiedział ks. Kania.

Konieczne są stałe działania zwiększające świadomość społeczeństwa, dotyczące problemu zagrożeń niską emisją i występowania wysokich poziomów zanieczyszczeń, dlatego ważne są wszelkie inicjatywy dotyczące tego tematu, skupiające różne środowiska. Piotr Kuczera, prezydenta Rybnika mówi, że mieszkańcy jego miasta zaczynają widzieć związek między wydatkami w aptece a tym czym palą w piecach. Wymiernym efektem prowadzonych działań edukacyjnych, zdaniem prezydenta Kuczery, jest tempo rozchodzenia się dotacji na ograniczenie nie ekologicznych źródeł ciepła w gospodarstwach domowych, bo już zabrakło w gminie pieniędzy.

Partnerem konferencji był Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska. Prezes WFOŚiGW w Katowicach Andrzej Pilot również podkreślał, że dzięki edukacji mieszkańcy zdają sobie sprawę z tego, iż efekty spalania w piecach niewłaściwego paliwa są cichym zabójcą, a skutki dla zdrowia są widoczne w postaci chorób układu oddechowego i układu krążenia.

Na ten sam czynnik zdrowotny zwracał uwagę prof. Paweł Buszman z Centrum Badawczo-Rozwojowego American Heart of Poland, uczestnik sesji panelowej.

– Jest związek między chorobami serca a szkodliwym wpływem niskiej emisji. Nawet zdrowy człowiek po intensywnym wysiłku w zanieczyszczonym powietrzu może też mieć zawał. Raporty WHO szacują, że w Polsce rocznie z powodu zanieczyszczeń powietrza występuję ok. 40 tysięcy zgonów, a polska gospodarka traci rocznie około 100 mld zł – mówił prof. Buszman.

Sylwia Jarosławska-Sobór

Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.