Niełatwy początek roku dla firm zaplecza górniczego

Pierwsze miesiące 2023 r. były niełatwe dla największych polskich grup zaplecza górnictwa. Musiały się one mierzyć z niestabilnymi cenami, dostawami półproduktów, inflacją i rosnącymi kosztami działalności.

Największą polską grupą produkującą maszyny i urządzenia dla górnictwa jest Grenevia, czyli dawny Famur. W pierwszym kwartale 2023 r. przychody grupy Grenevia wyniosły 370 mln zł. To duży wzrost wobec pierwszego kwartału 2022 r., kiedy przychody wyniosły 260 mln zł.

Zysk netto w pierwszym kwartale 2023 r. był na poziomie 43 mln zł, podczas gdy w tym samym okresie roku 2022 był on w wys. 36 mln zł.

Grenevia: postawienie na fotowoltaikę i elektromobilność

Przeważająca większość przychodów, bo aż 256 mln zł pochodziła z segmentu górniczego. Portfel zamówień tego segmentu na koniec marca 2023 r. wynosił 827 mln zł. Składają się na niego dostawy maszyn i urządzeń oraz dzierżawy zgodnie z terminami obowiązywania umów.

Z sektora elektroenergetycznego pochodziło 24 mln zł przychodów w pierwszym kwartale 2023 r., w tym 16 mln zł od klientów zewnętrznych grupy Grenevia.

W tym okresie zawarto umowy z Projekt Solartechnik na dostawę stacji transformatorowych dla farm fotowoltaicznych o wartości ok. 31 mln zł. Całkowity portfel zamówień na koniec marca 2023 r. wynosił 89 mln zł, z czego 19 mln zł dla klientów zewnętrznych grupy Grenevia.

Z sektora elektromobilności było 77 mln zł przychodów w pierwszym kwartale 2023 r. W pierwszym kwartale kontynuowano inwestycję budowę GigaFactoryX: zakupiono nieruchomości z halami produkcyjno-magazynowymi, przebudowano halę pod linię półautomatyczną do produkcji systemów bateryjnych zakupioną w spółce Team Technik.

Podjęto też działania operacyjne w celu pozyskania nowych zamówień, rozbudowy portfela odbiorców oraz zapewnienia stabilności dostaw kluczowych komponentów.

Udział sprzedaży grupy Grenevia z rynków zagranicznych w pierwszym kwartale 2023 r. spadł do 17 proc., głównie w wyniku ograniczenia sprzedaży do Rosji i krajów Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) z 18 proc. do ok. 5 proc. oraz zakończenia realizacji wcześniejszych kontraktów m.in. na rynek USA czy Chin.

Spółka po wybuchu wojny w Ukrainie wstrzymała ofertowanie na nowe maszyny i urządzenia (kompleksy ścianowe) na rynek rosyjski, a notowane przychody to głównie efekt realizacji zobowiązań serwisowych wynikających z umów zawartych w poprzednich okresach.

Jednocześnie spółka rozpoczęła proces dezinwestycji posiadanych na terenie Rosji aktywów, celem całkowitego wycofania się z rynku rosyjskiego.

W kolejnych kwartałach grupa chce koncentrować się na dalszym rozwoju nowych segmentów oraz jak najszybszym skalowaniu ich działalności operacyjnej.

– W segmencie fotowoltaicznym skupimy się głównie na realizacji przyjętych kierunków strategicznych, a w szczególności rozbudowie portfela projektów zarówno w Polsce jak i na wybranych rynkach europejskich, ekspansji zagranicznej, sprzedaży gotowych farm PV oraz rozwoju własnej struktury IPP – zapowiada Grenevia.

W segmencie elektromobilności grupa chce kontynuować prace związane z budową GigafactoryX oraz poprawą efektywności procesów operacyjnych, pozyskiwaniem nowych klientów i rozszerzaniem ofert w zakresie wielkoskalowych magazynów energii jak również dywersyfikacją łańcucha dostaw kluczowych komponentów.

Od obszaru elektroenergetyki oczekuje się dalszej budowy portfela zamówień w sektorze górniczym oraz kontynuacji rozwoju oferty dla energetyki odnawialnej.

Z kolei segment Famur ma konsekwentnie pozyskiwać zamówienia na obecnych i nowych rynkach, wzmacniać obsługę posprzedażową, kontynuować standaryzację floty kombajnowej oraz konsekwentnie rozwijać ofertę remontów i usług serwisowych przekładni turbin wiatrowych.

Bumech: nowe ściany w kopalni Silesia i własna energia

Przychody grupy Bumech w pierwszym kwartale 2023 r. wyniosły 218,9 mln zł, podczas gdy w pierwszym kwartale roku 2022 były one na poziomie 116,7 mln zł.

Zysk z działalności operacyjnej był bardzo podobny: 26,2 mln zł w pierwszym kwartale 2023 r. wobec 26,0 mln zł w pierwszym kwartale 2022 r.

Wzrósł natomiast zysk netto z 19,4 mln zł w pierwszym kwartale 2022 r. do 29,9 mln zł w pierwszym kwartale 2023 r.

Poza przygotowaniem nowych ścian w kopalni Silesia Bumech prowadzi także inne inwestycje.

Firma kończy budowę instalacji kogeneracyjnej, wykorzystującej pochodzący z kopalni metan, której rozruch nastąpi jeszcze w pierwszym półroczu 2023 r. Instalacja kogeneracyjna została zaprojektowana tak, aby spożytkować na cele energetyczno-ciepłownicze 100 proc. odzyskanego metanu.

Bumech rozpoczął również realizację projektu polegającego na budowie i eksploatacji farm fotowoltaicznych, przy wykorzystaniu posiadanej już infrastruktury i terenów. W 2022 r. uruchomiono pilotaż trzech instalacji o mocach po 50 kW każda. Zakupiono już prawie 60 hektarów gruntów wokół kopalni, celem ich terraformingu z terenów częściowo zdegradowanych, w kierunku ekologicznym. Bumech planuje budowę hybrydowej, fotowoltaiczno-wiatrowej farmy o mocy 60 MW.

Dzięki tym inwestycjom, już w 2024 r., ponad 70 proc. zapotrzebowania na energię elektryczną i 100 proc. ciepła, pokrywana ma być własną produkcją, co znacznie obniży koszty działalności całej grupy Bumech.

Grupa musi się borykać z niestabilnym otoczeniem. W ocenie zarządu konflikt zbrojny na Ukrainie i związane z nim sankcje gospodarcze decydująco wpływają na sytuację makroekonomiczną w całej Europie. Spółki z grupy odczuwają przede wszystkim wysoki poziom cen paliw i energii, stali, drewna, a także innych materiałów, surowców i półproduktów wykorzystywanych w bieżącej działalności produkcyjno-remontowej, oraz kosztów pracy. W stosunku do niektórych zamówień surowców i materiałów obserwowany jest wydłużony czas oczekiwania na ich realizację. Zarząd nie wyklucza ryzyka związanego z przerwaniem łańcucha dostaw.

W ocenie Bumech, pomimo spadku cen węgla kamiennego w ostatnim okresie, nie należy spodziewać się w najbliższym czasie zmniejszenia zapotrzebowania na węgiel produkowany w kopalni Silesia.

Fasing: rozwój eksportu w Stanach Zjednoczonych i Australii

Przychody grupy Fasing w pierwszym kwartale 2023 r. wyniosły 73,5 mln zł, podczas gdy w pierwszym kwartale 2022 r. były one na poziomie 49,2 mln zł.

Większość – bo 39,5 mln zł – przychodów pochodziło z rynku polskiego. Reszta to Chiny (12,6 mln zł przychodów), Ukraina (7,7 mln zl), Szwecja (5,7 mln zł) i Australia (0,6 mln zł).

Zysk z działalności operacyjnej wzrósł z 1,4 mln zł w pierwszym kwartale 2022 r. do 3,8 mln zł w pierwszym kwartale 2023 r.

Zysk netto w pierwszym kwartale 2023 r. był na poziomie 111,3 tys. zł, podczas gdy w pierwszym kwartale 2022 w. zysk netto wyniósł 843,6 tys. zł.

Fasing poinformował, że na dzień 31 marca 2023 r. rozpoznano utratę kontroli nad spółką rosyjską OOO "Zavody gornowo oborudowanija i instrumenta Fasing" (Fasing Rosja) z siedzibą w Moskwie.

Jak zwrócono uwagę w raporcie, w efekcie trwającej inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, Unia Europejska stopniowo wprowadza sankcje wobec Rosji mające na celu osłabienie jej bazy ekonomicznej. Przyjęte pakiety sankcji obejmują m.in. ograniczenia w imporcie i eksporcie towarów, sankcje związane z transportem, a także sankcje obejmujące sektor finansowy.

– Jednocześnie Federacja Rosyjska wdrożyła pakiety sankcji odwetowych. Wskutek wprowadzonych sankcji utracono możliwość sprawowania władzy na ww. jednostką – podał Fasing.

Fasing zwraca uwagę, że w wynikach grupy widoczny jest rozwój działalności eksportowej, w tym m.in. na rynkach amerykańskim i australijskim. Kierunek ten ma być utrzymany w przyszłości. Grupa przyznaje jednak, że ciągle rosnące ceny stali na rynkach światowych i deficyt jej podaży, w znaczącej mierze powoduje pogorszenie rentowności w sprzedaży eksportowej i wydłużenie terminów realizacji zleceń.

Fasing zapowiada też działania marketingowe w celu promocji wyrobów spółek grupy kapitałowej i pozyskanie nowych klientów na rynkach zagranicznych oraz dywersyfikację portfela zamówień.

Grupa deklaruje jednocześnie poszerzenie oferty produktowej i produkcję pod specjalne potrzeby klientów, co może ułatwić pozyskanie klientów z innych branż niż górnictwo i dać szansę na większą dywersyfikację sprzedaży.

Patentus: wejście na rynki krajów Zatoki Perskiej

Przychody grupy Patentus w pierwszym kwartale 2023 r. wyniosły 25,7 mln zł, podczas gdy w pierwszym kwartale 2022 były one na poziomie 13,2 mln zł – to wzrost aż 94,6 proc.

W pierwszym kwartale 2022 r. Patentus miał stratę operacyjną w wys. 1,9 mln zł, a w pierwszym kwartale 2022 miał już zysk operacyjny na poziomie 6,0 mln zł.

Zysk netto grupy Patentus w pierwszym kwartale 2023 r. był na poziomie 6,0 mln zł, podczas gdy w tym samym okresie roku 2022 była strata netto w wys. 1,2 mln zł.

Do tej pory działalność Patentus skoncentrowana była na polskim rynku, ale ma się to zmienić. W marcu 2023 r. Patentus poinformował, że podpisał umowę z Sergas Group z Abu Dhabi, która będzie reprezentować interesy grupy na rynkach Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Arabii Saudyjskiej oraz innych państw Zatoki Perskiej.

– Z niecierpliwością oczekujemy na korzyści, jakie przyniesie nam ta współpraca i jesteśmy przekonani, że nasze partnerstwo będzie skutecznym połączeniem naszego doświadczenia i wiedzy z wiedzą i znajomością lokalnego rynku przez Sergas Group, co przyczyni się do rozwoju naszych biznesów w regionie – podał Patentus.

Wyżej opisane, jak i inne polskie firmy zaplecza górnictwa mają kilka cech wspólnych. Podstawową z nich jest to, że chcąc się rozwijać i ekonomicznie rosnąć muszą szukać innych rynków niż polskie górnictwo. Te inne rynki to może być energetyka odnawialna, sektor transportowy czy też rynki zagraniczne. Zwiększenia działalności w tych kierunkach można spodziewać się w bliskiej przyszłości.

Dariusz Ciepiela

Autor jest dziennikarzem portalu WNP.PL i magazynu Nowy Przemysł