|
Górnictwo węgla kamiennego niezależnie od stosowanych technologii eksploatacji, ingeruje w środowisko naturalne powodując określone, negatywne skutki. W działalność Katowickiego Holdingu Węglowego SA, jak i w całe górnictwo węgla kamiennego wpisane jest negatywne oddziaływanie na środowisko, a w szczególności poprzez: odprowadzanie ścieków (wód dołowych) do odbiorników powierzchniowych; składowanie odpadów na powierzchni; emisję zanieczyszczeń do atmosfery; emisję hałasu.
Toteż wszelkie działania proekologiczne skierowane są na minimalizację tych skutków. W program restrukturyzacyjny górnictwa realizowany w holdingu wpisane zostały działania zmierzające do zmniejszenia szkodliwego oddziaływania na środowisko i związanych z tym kosztów ekologicznych.
Sześć lat temu KHW S.A. oraz cztery kopalnie: „Murcki”, „Staszic”, „Mysłowice” i „Wieczorek” przystąpiły do realizacji Programu Czystszej Produkcji, będącej niesformalizowanym systemem zarządzania środowiskowego, mającego na celu ograniczenie emisji wytwarzanych odpadów. Uzyskały one stosowny certyfikat upoważniający je do używania znaku „Stosuję Zasady Czystszej Produkcji”. Trzy lata później holding do konkursu o „Ekolaury Polskiej Izby Ekologii” zgłosił kilka projektów proekologicznych w kategoriach: gospodarka wodno – ściekowa, ochrona powietrza, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami i rekultywacja terenów zdegradowanych. Do nagrody nominowane zostały przedsięwzięcia dotyczące zmniejszenia emisji metanu do atmosfery poprzez jego wykorzystanie do celów przemysłowych, realizowane przez kopalnię „Staszic”. Natomiast program wdrażania niskoemisyjnych kotłów grzewczych pracujących na bazie specjalnych typów węgli z wybranych zakładów KHW S.A. otrzymał wyróżnienie. Do ubiegłorocznej edycji „Ekolaurów” holding zgłosił opracowanie i wdrożenie kompleksowego programu działań technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych w zakresie ograniczenia zużycia energii przez KWK „Wujek”. Projekt ten realizowany jest od 1997 roku, a wprowadzenie go w życie przyniosło wyraźne zmniejszenie zużycia mediów energetycznych przy jednoczesnym wzroście wydobycia węgla. Wymagało to wcześniejszego przygotowania zaplecza w postaci zainstalowania odpowiednich przyrządów pomiarowych, prowadzenia analiz zużycia energii w poszczególnych jednostkach zakładu. Sprecyzowanie potrzeb umożliwiało zastosowanie tzw. limitów zużyć, w których kopalnia musi się zmieścić. Limity te z roku na rok dostosowywane są do aktualnych potrzeb zakładu, a w praktyce zmniejszane. Program swoim zasięgiem obejmuje wszystkie media energetyczne, począwszy od energii elektrycznej, poprzez cieplną do sprężonego powietrza włącznie. Dzięki temu ograniczona została emisja gazów do atmosfery, przede wszystkim tlenków azotu, tlenków węgla oraz innych produktów spalania.
W czerwcu ubr. Polska Izba Ekologii nagrodziła KHW S.A. w kategorii „gospodarka odpadami i rekultywacja terenów zdegradowanych”. W czasie odbierania tej prestiżowej nagrody Stanisław Lasek wiceprezes Zarządu holdingu zapewnił, że działalność spółki na rzecz ochrony środowiska, w ramach strategii zrównoważonego rozwoju, w najbliższych lat będzie się rozwijała zgodnie z ustalonymi wcześniej programami.
W styczniu 2003 roku Rada Ministrów przyjęła „Program ekologii i ochrony środowiska dla Katowickiej Grupy Kapitałowej” wynikający z zapisu w programie Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego w Polsce w latach 2002 – 2006, z wykorzystaniem ustaw antykryzysowych i inicjatywami związanymi z prywatyzacją niektórych kopalń. „Program ekologii i ochrony środowiska” na lata 2004 – 2010 sprzężony został z Planem Techniczno – Ekonomicznym i Biznesplanem Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. Działalność kopalń mająca na celu minimalizowanie negatywnego wpływu eksploatacji górniczej na środowisko dyktowana jest zarówno prawem krajowym, jak i normami ekologicznymi Unii Europejskiej.
Ryszard Fedorowski, rzecznik prasowy KHW S.A. wyjaśnia, że realizacja programu już w perspektywie 2006 r. ma – w stosunku do roku 2002 – przynieść znaczące rezultaty. Prawie o 10 proc., tj. o niespełna 442 tys. ton, zmniejszona zostanie ilość odpadów górniczych. Ważnym przedsięwzięciem proekologicznym będzie praktyka całkowitego odzyskiwania odpadów w celu wykorzystywani ich w podziemiach kopalni, jak również na powierzchni. Po pierwsze - w jeszcze większym stopniu niż dotychczas odpady stosowane będę jako komponent podsadzki hydraulicznej służącej do wypełniania zrobów oraz likwidacji zbędnych wyrobisk korytarzowych, po drugie – do robót rekultywacyjnych i inżynieryjnych oraz kształtowania powierzchni terenu. Pierwotny charakter terenów zdegradowanych zostanie odtworzony na powierzchni przeszło 25 ha. Właśnie rok 2006 stać ma się symboliczną cezurą, od której holding przestanie być obciążany karami środowiskowymi.
Kolejny etap realizacji programu przypada na lata 2007 – 2010. Zakłada on m.in., że w tym okresie o przeszło 7 proc. czyli o 1741 tys. m. sześć. zmniejszy się zrzut ścieków do wód powierzchniowych oraz o prawie identyczną ilość – wód dołowych do wód powierzchniowych. Ładunek soli w tychże wodach ograniczony zostanie o 19 proc., które stanowi 8461 ton. Wprowadzanie w życie programu zdecydowanie polepsza stan atmosfery w naszym regionie. Mniejsza o 10 proc. emisja gazów oznacza, iż w powietrzu nie znajdzie się 6549 ton szkodliwych i niepożądanych substancji. W perspektywie 2010 r. ponad 376 tys. zł. zmniejszą się opłaty KHW S.A. za korzystanie ze środowiska. W odniesieniu do 2006 r. będzie to oznaczało spadek o prawie 9 proc.
Do zdobycia przez spółkę ubiegłorocznego „Ekolauru” przyczyniła się min. kopalnia „Murcki”, która od kilku lat koncentruje się na zagospodarowaniu zwałowisk pogórniczych w dzielnicach Kostuchna i Murcki. W Kostuchnie rekultywację przeprowadzono w dwóch etapach. Pierwszy obejmował ukształtowanie bryły zwałowiska na obszarze ok. 13 ha wraz z odwodnieniem i obsianiem traw. Obecnie trwa drugi etap, w którym zbliżony zakres prac rozciąga się na dalsze 12 ha. Roboty mają być zakończone w tym roku. Jednoczenie trwa rekultywacja i zagospodarowanie 20 ha zwałowiska w Murckach, które za dwa lata powinno cieszyć zielenią. Dzięki staraniom kopalni „Kazimierz – Juliusz” zasadzono 200 tys. drzew i krzewów na 20 ha dawnych nieużytków sosnowieckiej dzielnicy Kazimierz Górny, na 6 ha wyrobiska popiaskowego w dzielnicy Juliusz oraz dalszych 3 ha w dzielnicy Maczki. Obecnie prace rekultywacyjne koncentrują się na 13 ha zdegradowanego eksploatacją górniczą terenu w rejonie Kazimierza, gdzie za pięć lat wyrośnie las. Osobny problem stanowi kopalnia „Katowice – Kleofas”, która w ubiegłym roku zakończyła eksploatację. Stopniowe wygaszanie zakładu ma doprowadzić do jego likwidacji w 2005 r. Lecz po kopalni pozostaje zdegradowany obszar o powierzchni 33 ha., który poddany zostanie rekultywacji.
Jak podkreśla Ryszard Fedorowski - w gospodarce wodami dołowymi powszechną praktyką w kopalniach jest selekcjonowanie wód słabo zmineralizowanych od silnie zasolonych. Pierwsze bowiem stosowane są do celów przemysłowych. Drugie zaś, po zmieszaniu z odpadami elektrownianymi, wykorzystuje się do podsadzki hydraulicznej oraz uszczelniania zrobów zawałowych w ramach profilaktyki przeciwpożarowe. W konsekwencji prowadzi to zmniejszenia się ładunku chlorków i siarczanów odprowadzanych do wód powierzchniowych m.in. przez kopanie „Wieczorek” i „Staszic”. Natomiast KWK „Wesoła” od siedmiu lat realizuje proekologiczne zadanie pn. „Zagospodarowanie wód dołowych i odpadów odwodnionych uwodnionych w zrobach kopalni”. Po jego zakończeniu w 2007 r. ładunek chlorków i siarczanów odprowadzanych w wodach dołowych zmaleje - w stosunku do 2003 r. – o ok. 2530 ton rocznie. W kopalni „Wujek” trwa obliczona na dwa lata realizacja projektu pn. „Uporządkowanie gospodarki ściekowej zlewni rowu Wujek”, doprowadzającego ścieki do rzeki Rawy. Polega ona na budowie kanalizacji rozdzielczej, która spowoduje skierowanie ścieków gospodarczo – bytowych do kolektora sanitarnego i oczyszczalni miejskiej, a stamtąd do Kłodnicy.
Kopalnia „Staszic” realizuje projekt pn. „Zagospodarowanie metanu, ujmowanego przez stację odmetanowania na szybie V” zaplanowanego na lata 2004 – 2006. Obecnie 51 proc. metanu z systemów wentylacyjnych kopalni trafia do atmosfery, a pozostała część zagospodarowywana jest w hucie Ferrum. Natomiast po zakończeniu inwestycji odzyskiwany gaz w całości będzie wykorzystywany we własnym zespole energetycznym, wytwarzającym w układzie skojarzonym energię eklektyczną i cieplną. Zminimalizowana zostanie emisja metanu do atmosfery a zarazem zmniejszy się ilość kupowanej energii. Rok później zakończy się modernizacja stacji odmetanowania w KWK „Wesoła”. Efektem wymiany pomp próżniowych będą lepsze parametry mieszanki gazowej do gospodarczego wykorzystania. Stężenia metanu występujące w kopalni „Śląsk” uniemożliwiają odzyski i techniczne wykorzystanie tego gazu. Niemniej i tutaj ogranicza się jego emisję do atmosfery, stosując odpowiednie metody górnicze, takie jak np. tamowanie wyrobisk, likwidacja już nieczynnych a także likwidacja otworów wiertniczych.
Walka kopalń katowickiego holdingu o czyste powietrze polega na systematycznej redukcji pyłów, pochodzących głównie z zakałdow mechanicznej przeróbki węgla i kruszarek. Przyczyniają się do tego regularne kontrole i okresowe remonty odpylaczy.
Wszelkie inwestycje na rzecz ochrony środowiska pociągają za sobą wysokie koszty. W 2003 r. kopalnie spółki zaangażowały w realizację projektów proekologicznych ponad 6,1 mln zł, natomiast w 2004 r. sięgnęły one kwoty 11,5 mln zł. Natomiast w tym roku planowane nakłady mają wynieść 18,3 mln zł, zaś w roku przyszłym – 14, 6 mln zł. W ostatnich czterech latach realizacji programy kwoty te mają być znacznie niższe. Należy podkreślić, że dotąd główny ciężar finansowania zadań ekologicznych spoczywał na barkach kopalń spółki wspieranych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jednakże na najkosztowniejsze inwestycje tego typu holding stara się pozyskać pieniądze z Funduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójności Unii Europejskiej.
|
