|
Jednym z najtrudniejszych problemów środowiskowych, ekonomicznych i społecznych naszego kraju, a w szczególności Śląska, jest rewitalizacja terenów poprzemysłowych.
Przywrócenie do życia tego rodzaju obszarów, zgodnie z zasadami strategii zrównoważonego rozwoju, przysparza wiele problemów także innym państwom europejskim. Dlatego nad ich rozwiązaniem pracują obecnie zespoły naukowców oraz przedstawiciele miast europejskich, w tym polskich, w ramach dwóch projektów międzynarodowych dofinansowywanych ze środków Unii Europejskiej: „Zarządzanie zrównoważoną rewitalizacją miejskich trenów przemysłowych” (MASURIN) oraz „Regeneracja terenów w miastach europejskich i ich otoczeniu” (RESCUE).
W projekcie RESCUE „Regeneracja terenów w miastach europejskich i ich otoczeniu” uczestniczy czternaście organizacji, w tym czołowe europejskie jednostki badawcze z Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Polski oraz dwa miasta województwa śląskiego- Bytom oraz Sosnowiec. W Bytomiu wybrano do RESCUE wręcz wzorcowo zrewitalizowany, z udziałem środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, obszar po byłej kopalni dolomitów. Obecnie teren ten znany jest jako „Dolomity- Sportowa Dolina”. Natomiast w przypadku drugiego polskiego miasta wybór padł na byłą kopalnię ”Sosnowiec”. RESCUE wskaże najlepsze praktyki rewitalizacji zdegradowanych terenów poprzemysłowych, na podstawie analizy zastosowanych przez poszczególne kraje technik i tech-nologii oraz metod zarządzania projektami, które umożliwiają efektywne zagospodarowanie tego typu terenów z zachowaniem walorów kulturowych istniejących obiektów, w tym budynków i infrastruktury, przy pełnej społecznej akceptacji dla podejmowanych działań. Koszt projektu wynosi 5.339.822 EUR, w tym z Unii Europejskiej pochodzi 3.524.992 EUR.
RESCEU jest projektem badawczym realizowanym w ramach działania IV – „Miasto jutra i dziedzictwo kulturalne” programu „Energia, środowisko i zrównoważony rozwój” V Ramowego Programu Unii Eu-ropejskiej w zakresie badań i rozwoju technologicznego, w którym uczestniczy Główny Instytut Górnic-twa w Katowicach na podstawie kontraktu Komisji Europejskiej z 27 marca 2002 oraz gmina Bytom i Sosnowiec.
Akcja kluczowa IV „Miasto jutra i dziedzictwo kulturowe” obejmuje m.in. opracowania i demonstrację technologii bezpiecznego, ekonomicznego, czystego, efektywnego zachowania środowiska miejskiego. Ma na celu zachowanie bądź odzyskanie względnie renowację budowli i konstrukcji lub rozbiórki i wy-burzania zabudowanego środowiska, w szczególności dużych grup budynków. Istotnym założeniem jest maksymalne wykorzystanie terenów przemysłowych i rehabilitacja zdegradowanych. Cele projektu to:
- opracowanie i praktyczne sprawdzenie podejścia całościowego, jak również opracowanie nowych metodologii, procedur i instrumentów dla ponownego użytkowania terenów poprzemysłowych w Europie;
- poprawa jakości ponownego wykorzystania opuszczonych terenów w kontekście zapewnienia środowiska miast zgodnych z zasadami ekologii, poprawy jakości życia w wysoko zurbanizowanych obszarach;
- opracowanie wstępnych kryteriów dla odnowy terenów poprzemysłowych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju;
- opracowanie trwałych i efektywnych kosztowo narzędzi wspomagających dzia-łania właścicieli nieruchomości, planistów, architektów, inżynierów, instytucji publicznych, instytucji finansowych prywatnych i publicznych w zakresie ponownego użytkowania opuszczonych terenów przemysłowych.
Metodologia opiera się m.in. o analizy warunków ramowych koncepcji zrównoważonego rozwoju nie-użytków przemysłowych, warunków, politycznych, prawnych, społecznych i gospodarczych wybranych przypadków realizacji takich procesów a także o zdefiniowanie mierników zrównoważonego rozwoju jako kryteriów oceny przywracania nieużytków przemysłowych w ramach recyklingu terenu.
Jakich zatem rezultatów należy oczekiwać w wyniku wprowadzania w życie tak szeroko zakrojonego przedsięwzięcia na skalę europejską?
Każdy z uczestniczących krajów, Niemcy (Zagłębie Ruhry, południowy region Lipska), Wielka Brytania (hrabstwo Derby), Francja (Nord-Pas de Calais), Polska (woj. śląskie) przedstawia po dwa przypadki, zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji, projektów zagospodarowania nieużytków przemysłowych. Badanie sposobów zarządzania tymi projektami, zastosowanych przez poszczególne kraje technik i technologii do rozwiązania problemu odnowy terenu poprzemysłowego stanowi ramy dla wypracowania odpowiednich narzędzi umożliwiających efektywne zagospodarowanie tego typu terenów w miastach europejskich. W tym celu utworzono odpowiednie struktury umożliwiające wymianę doświadczeń w kontekście międzynarodowym oraz zapewniające ustawiczne sprawdzanie wyników projektu przez specjalny zespół oceniający i stworzenie w oparciu o internet wirtualnego centrum szkoleniowego. Przewiduje się opracowanie poradnika RESCUE przeznaczonego dla szerokiego kręgu odbiorców, zarówno dla administracji publicznej, jak i kadry inżynierskiej, integrującego uzyskane doświadczenia oraz metodyki całościowego postępowania w zakresie ponownego zagospodarowania nieużytków przemysłowych. Główne zadania projektu RESCUE ujęte są szczegółowo w dziesięciu pakietach roboczych. Dotyczą one omówionych zagadnień ale także m.in. gospodarki terenami zanieczyszczonymi oraz zasad postępowania z glebą i gruzem z tych terenów. W pakiecie omawiającym zarządzanie istniejącymi budynkami i infra-strukturą zwraca się uwagę na opracowanie stosownych kryteriów postępowania z niechcianymi budynkami, w tym również o walorach zabytkowych. Uwzględniane są procesy planowania miasta i zasady współuczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego.
W Bytomiu, w miejscu ogromnej „dziury" po kopalni dolomitów powstała sportowa dolina, której rewi-talizacja nie została jeszcze zakończona. Wybitnie korzystna pod względem przyrodniczym lokalizacja ośrodka otoczonego lasami, oraz korzyści zdrowotne związane z zalegającą wokół i w kilku miejscach wciąż odkrytą skałą dolomitową, pozwalały jeszcze kilka lat temu planować na tym terenie budowę sanatorium, z myślą o leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych i zwiększeniu odporności organizmu. Utrzymujący się w dolinie mikroklimat polegający na obniżeniu średniej temperatury w stosunku do otaczającego terenu o 2 stopnie C pozwala na dłuższe utrzymywanie się śniegu.
Sąsiedztwo rezerwatu leśnego "SEGIET" podnosi walory lokalizacyjne. Te niespotykane w innych miejscach na Śląsku warunki przyrodnicze przyczyniły się do podjęcia decyzji o budowie ośrodka sportowo - rekreacyjnego. Lokalizacja jest też wyjątkowa z innego względu. Dojazd samochodem z większości miast aglomeracji Śląskiej zajmuje do 30 minut.
W dolinie znajdują się m. in. trzy całoroczne trasy narciarskie o łącznej długości 700m, z czego jedna pokryta jest tworzywem sztucznym. Przy temperaturach poniżej -1 st.C trasy są sztucznie zaśnieżane. Działają tu 2 wyciągi orczykowe o długości 300m i jeden o długości 100m., jest park zimowy i specjalna karuzela do nauki jazdy na nartach. Jest zjazd tyrolski, most linowy, paintball oraz 20 km. ścieżek rowerowych, biegowych i spacerowych, ogrodzony "Park mistrzów" do nauki jazdy na nartach i snowboardzie dla początkujących, profesjonalna szkoła narciarska. Oczywiście zadbano o infrastrukturę gastronomiczną i handlową.
|
