|
Zgodnie z przewidywaniami i spekulacjami, 24 lutego 2003 roku, rząd Wielkiej Brytanii opublikował Białą Księgę Energii. "Nasza przyszłość energetyczna - tworzenie gospodarki z niskim wykorzystaniem węgla" jest gotowym zarysem polityki energetycznej Wielkiej Brytanii na następne 50 lat, rozwiewającym wątpliwości na temat węgla i energii atomowej, oraz wyjaśniającym jak kraj ten wypełniłby zobowiązania traktatu z Kyoto, zapewniając dostarczanie bezpiecznej energii po przystępnej cenie. Biała Księga zwróciła uwagę na trzy główne zagadnienia: - potrzebę zajęcia się zmianami klimatycznymi, - skutki redukcji wydobycia ropy, gazu i węgla - Wielka Brytania stanie się sieciowym importerem zamiast eksporterem, - potrzebę modernizacji albo wymiany infrastruktury energetycznej w ciągu następnych 20 lat. Określono cztery główne warunki sprostania przez Wielką Brytanię powyższym wyzwaniom: -redukcja do roku 2050 emisji dwutlenku węgla o 60 proc., -utrzymanie niezawodności dostarczania energii, -promowanie konkurencyjnego rynku, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w świecie, utrzymanie tempa ekonomicznego wzrostu, oraz poprawa efektywności produkcji, -zapewnienie ogrzewanie każdego domu po przystępnej cenie. Liberalizowany i wymuszający konkurencję rynek energetyczny będzie nadal podstawą polityki energetycznej Wielkiej Brytanii. Rząd nie proponuje ustalania udziału energii produkowanej z różnych surowców energetycznych w całej zużywanej energii. Zastrzega sobie jedynie prawo wtrącanie się tam gdzie polityka rynkowa nie jest w stanie sama stworzyć właściwych mechanizmów - tak jak na przykład w zakresie ochrony środowiska. Wyróżniono dwa główne filary, na których oparta będzie polityka energetyczna Wielkiej Brytanii: wydajność energetyczna i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Energia jądrowa - jedno z zagadnień będących powodem intensywnych spekulacji w miesiącu poprzedzającym publikację - teraz jest mniej brana pod uwagę. "Biała Księga nie zawiera żadnych propozycji budowy nowych elektrowni jądrowych. Jednak, nie wykluczamy możliwości powrotu w przyszłości do opcji nuklearnej, jeżeli działania w tym kierunku będą niezbędne z punktu widzenia realizacji ogólnych celów strategicznych." ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII I WYDAJNOŚĆ Bazując na celach ustanowionych w styczniu 2000 roku, mówiących między innymi o 10-procentowym udziale odnawialnych źródeł energii w produkcji elektryczności w Wielkiej Brytanii do 2010 roku, Biała Księga podwoiła "aspiracje" w tym względzie dla dekady kolejnej. Żeby zapewnić osiągnięcie wspomnianego 10-procentowego progu, należałoby zainstalować generatory wykorzystujące odnawialne źródła energii o łącznej mocy około 10.000 MW przed 2010 rokiem. Rocznie tempo budowania wyniosłoby ponad 1.250 MW. Do tej pory udało się osiągnąć jedynie 1.200 MW (wyłączając dużą hydroelektrownię). Jednakże w Białej Księdze zawarte jest przekonanie, że środki do tej pory zastosowane pozwolą na zachowanie właściwego tempa wzrostu mocy zainstalowanych - zaproponowano w związku z tym jedynie grant w wysokości 60 mln funtów. Główną rolę Biała Księga daje wydajności. Ponad połowa redukcji szkodliwych emisji w aktualnie obowiązującym programie zapobiegania zmianom klimatycznym pochodzi z ze wzrostu wydajności energetycznej. Jednakże, również w tym przypadku brak jest jasno określonych działań. WĘGIEL I PRZYSZŁOŚĆ ENERGETYCZNA Nie uzyskując takiego poziomu zainteresowania jak odnawialne źródła energii, czy zagadnienie wydajności energetycznej, węgiel zawiera w sobie wszystkie główne aspekty poruszone w Białej Księdze: bezpieczeństwo dostaw, korzystny stosunek ceny do wartości opałowej, możliwość zróżnicowania koszyka energetycznego i pewność zasilania. Przyszłość węgla w energetyce brytyjskiej jest nierozerwalnie związana z rozwojem technologii jego czystego spalania. "W gospodarce wykorzystującej niewielkie ilości węgla do produkcji energii elektrycznej, przyszłość leży w czystych technologiach spalania, które są w stanie zapewnić zwiększenie wydajności elektrowni opalanych węglem, co z kolei powoduje spadek zanieczyszczenia atmosfery tlenkami węgla - na przykład przez ich wychwytywanie". Biała Księga zauważa problemy ochrony środowiska, jakie stoją przed elektrowniami opalanymi węglem, zakładając równocześnie, że do roku 2020 ich udział w produkcji elektryczności w Wielkiej Brytanii znacząco zmaleje. Równocześnie jednak podkreśla się, że jeżeli zostaną wskazane drogi prowadzące do zwiększenia wydajności w zwalczaniu zanieczyszczeń atmosfery na skutek spalania węgla przy produkcji elektryczności, utrzymywanie elektrowni opalanych węglem w Wielkiej Brytanii może przynieść wymierne korzyści szczególnie w takich zakresach jak: -łatwość magazynowania i transportu, -łatwość zakupu w kraju i zagranicą, -elastyczność w dostosowaniu wielkości produkcji do zmian zapotrzebowania. WYCHWYTYWANIE I SKŁADOWANIE TLENKÓW WĘGLA Biała Księga kładzie szczególny nacisk na rozwiązanie problemów związanych z wychwytywaniem i składowaniem pochodnych spalania węgla (CCS), aby dostosować się do norm ochrony środowiska. "Uznając potencjalnie strategiczną rolę problemów związanych z wychwytywaniem i składowaniem pochodnych spalania węgla, szczególnie przy długofalowym rozpatrywaniu zagadnień bezpieczeństwa energetycznego, wierzymy, że niezbędne jest dokładne zbadanie, co powinno być zrobione w celu wzmożenia wysiłków związanych z rozwojem zaawansowanych technik wydobycia ropy na Morzu Północnym. W tym celu zostanie wprowadzony w życie szczegółowy plan współdziałania wszystkich zainteresowanych stron: kompanii naftowych, producentów energii i innych, którego celem będzie przyspieszenie uruchomienia programu pilotażowego w tym zakresie. " GÓRNICTWO WĘGLA "Nasza przyszłość energetyczna" potwierdza, że wydobycie węgla w Wielkiej Brytanii zmniejszy się w następnych latach - jako rezultat coraz większych problemów wynikających z pogarszających się warunków geologicznych i górniczych. Wydaje się, że w sytuacji gdy na międzynarodowym rynku węgiel jest towarem posiadającym względnie ustabilizowaną pozycję, rząd Wielkiej Brytanii nie będzie zainteresowany wspieraniem jego rodzimej produkcji. Faktem jest jednak również, że szczególnie w regonach kraju mniej rozwiniętych ekonomicznie, węgiel pełni pozytywną rolę w życiu społeczności lokalnych.. Dlatego też rząd planuje wprowadzić wspomagające inwestycje modernizacyjne w istniejących kopalniach, mające na celu udostępnienie nowych złóż. W ostatnim okresie rząd zadeklarował pomoc finansową w wysokości L60 mln w ciągu trzech lat w celu zachęcenia do zwiększenia wydajności i poszukiwania nowych rezerw. TRANSFER TECHNOLOGII Węgiel nadal odgrywał będzie istotną rolę w produkcji energii elektrycznej w krajach rozwijających się i w tym obszarze rząd widzi możliwości promowania przez firmy brytyjskie rozwoju technologii czystego węgla. Przedsiębiorstwa zajmujące się tymi zagadnieniami powinny być szczególnie zainteresowane możliwościami, jakie stwarza im międzynarodowy rynek handlu "emisjami", jaki narodził się po podpisaniu traktatu z Kyoto. Jednak Biała Księga nie podaje żadnych szczegółów dotyczących zakresu ewentualnej pomocy państwa w rozwoju technologii czystego spalania węgla. POZYSKIWANIE METANU Pomimo wielu wniosków o rządową pomoc dla zainteresowanych odzyskiem metanu ze złóż węgla, Biała Księga nie spełnia w tym zakresie ich oczekiwań. Tak zwane "zobowiązania" związane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii do produkcji elektryczności rozpatrywane są w aspekcie długofalowego rozwoju technologii produkcji energii elektrycznej bez zanieczyszczeń "powęglowych". Jak wynika z przedstawionych raportów, akceptacja dla tego typu działań ze strony rządu mogłaby zniweczyć realizację celów postawionych w zakresie wykorzystania źródeł odnawialnych. Zamiast konkretnych deklaracji, Biała Księga uznaje potrzebę kontroli wykorzystania metanu odzyskiwanego ze złóż węgla i widzi konieczność współpracy różnych agend związanych z ochroną środowiska na polu jego efektywniejszego wykorzystania. ENERGIA SKOJARZONA Biała Księga ponownie potwierdziła zobowiązanie rządu nakazujące osiągnięcia poziomu10GWe zainstalowanych mocy w generacji skojarzonej do roku 2010 roku. Jednakże dalsze uwagi dotyczące tych zagadnień w raporcie ukierunkowane są na przedstawienie różnych trudności na drodze do osiągnięcia tego celu. Brak jest jakichkolwiek szczegółów dotyczących nowych inwestycji w tym zakresie. BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE Zróżnicowanie źródeł pozyskiwania energii elektrycznej jest podstawą zapewnienia bezpieczeństwa dostaw. Liberalizacja rynku energii w Unii Europejskiej, właściwe struktury wewnętrzne i systemy regulacji energii w połączeniu z międzynarodową współpracą na polu promocji stabilizacji regionalnej w zakresie kluczowych gałęzi produkcji przemysłowej, będą podstawą bezpieczeństwa energetycznego. Zróżnicowanie źródeł, typów paliw i dróg handlu pozwoli na uniezależnienie Wielkiej Brytanii od zbyt małej liczby zagranicznych dostawców ropy i gazu, chociaż Biała Księga nie definiuje uzależnienia od samego gazu jako istotnego problemu. Przeglądowe raporty dotyczące aktualnej sytuacji na rynku gazu i ropy będą publikowane co sześć miesięcy przez Biuro ds. Rynku Ropy i Gazu. HANDEL "EMISJAMI" Program handlu "emisjami" węgla będzie odgrywał zasadniczą rolę w zapewnieniu realizacji wytyczonych przez rząd celów. "Przez ograniczenie dopuszczalnych emisji, program będzie dostarczał bodźców dla inwestycji w zakresie sprawności energetycznej urządzeń i czystych technologii w niższych cenach". NAUKA A ENERGIA Biała Księga popiera wniosek wysunięty przez Grupę Naukową ds. Badania Energii (ERRG), mówiący, że wydatki na badania energii powinny być zwiększone. Księga także popiera badania priorytetów ustalonych przez ERRG: - ograniczenie zużycia węgla - wydajność energetyczna - produkcja i przechowywanie wodoru - energia jądrowa (szczególnie odpady) - energia słoneczna - energia pływów i fal morskich ZRÓWNOWAŻONA POLITYKA ENERGETYCZNA Istnieje konieczność określenia wspólnej, zrównoważonej polityki energetycznej nakierowanej na zapewnienie realizacji zagadnień nakreślonych w Białej Księdze. Zadanie to realizowane będzie przez powoływaną ad hoc ministerialną grupę, której głównym zadaniem będzie kontrola zagadnień przedstawionych w Księdze. Zapowiedziano również utworzenie niezależnej Grupy Doradczej ds. Zrównoważonej Polityki Energetycznej. Ma ona składać się m.in. z niezależnych ekspertów. JAK UZYSKAĆ DOSTĘP DO PRZYSZŁEJ ENERGII? Wiele ambitnych planów i celów, ale bardzo mało konkretów i harmonogramów - tak w skrócie można określić zawartość Księgi. Powstaje pytanie- jak rząd wypełni luki, które zostaną w spadku po energetyce jądrowej w momencie, kiedy nie zostaną jeszcze osiągnięte ambitne cele uzyskania wystarczającej ilości energii ze źródeł odnawialnych.. A wtedy, tak jak już to bywało w przeszłości, węgiel będzie musiał pokryć i najprawdopodobniej pokryje występujące braki. Powyższy tekst jest tłumaczeniem artykułu pt. "UK`s Energy Future?" zamieszczonym w czasopiśmie Ecoal z marca 2003 r. Tytuł pochodzi od redakcji BG. |
Opracował: wit  |