Nr 5 - 6 (167 - 168) Maj - Czerwiec 2009 r.

SYTUACJA SPÓŁEK WĘGLOWYCH W 2009 SIĘ POGARSZA
SZUKANIE ŚWIATŁA W TUNELU

Pierwsze miesiące roku 2009 były trudne dla krajowych producentów węgla kamiennego, spółki węglowe zostały zmuszone do przyjęcia działań antykryzysowych, polegających m.in. na ograniczeniu inwestycji i przesunięciu terminu płatności za usługi i towary.

W pierwszych trzech miesiącach 2009 r. wydobyto 19,9 mln ton węgla kamiennego, to jest mniej o 1,16 mln ton (5,5 proc.) niż w analogicznym okresie 2008 r. Sprzedaż węgla kamiennego w pierwszym kwartale 2009 r. wyniosła 17,729 mln ton i była niższa od sprzedaży w pierwszym kwartale 2008 r. o ponad 3,5 mln ton (16,7 proc.), jednakże przychody z tego tytułu były wyższe o 64,9 mln zł i wyniosły ponad 5 mld zł. 

Znaczący wpływ na wyniki spółek węglowych miały dostawy do energetyki. Wielkość dostaw węgla kamiennego do energetyki zawodowej w pierwszym kwartale 2009 została zaplanowana na 10,9 mln ton. Jednak ze względu na odmowy odbiorów lub ich przesuwanie w czasie przez energetykę, w pierwszym kwartale zrealizowano 9,4 mln ton dostaw, co stanowi 86,6 proc. planu.
Planowana na pierwszy kwartał 2009 r. wielkość dostaw węgla koksowego wynosiła 1,28 mln ton, z czego zrealizowano 1,18 mln ton. 

Skutkiem braku pełnej realizacji kontraktów jest rosnący stan zapasów węgla kamiennego na zwałach kopalnianych, pod koniec marca br. na zwałach leżało ok. 3,5 mln ton węgla.
Wynik finansowy netto za pierwszy kwartał 2008 r. całego sektora wyniósł 185,5 mln zł, zaś osiągnięty w pierwszym kwartale 2009 r. wynosi 81,6 mln zł. – spadek jest więc bardzo wyraźny. 

W sytuacji spadku sprzedaży węgla na rynku krajowym nie mógł być eksport węgla. Zmniejszające się zużycie węgla energetycznego w elektrowniach europejskich oraz duże ilości węgla zgromadzone na ich składach, spowodowały znaczące ograniczenie popytu. W konsekwencji, na rynku międzynarodowym występuje nadpodaż węgla, co ma przełożenie na niższe ceny. 

W okresie pierwszych trzech miesięcy br. sprzedaż eksportowa węgla kamiennego prowadzona przez Węglokoks wyniosła 1,23 mln ton. W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego oznacza to spadek eksportu w ujęciu ilościowym o 625 tys. ton.
Sprzedaż eksportowa węgla kamiennego planowana przez Węglokoks na cały 2009 rok powinna wynieść 6,693 mln ton. 

Rośnie import węgla 

Wraz ze spadkiem sprzedaży polskiego węgla, rośnie import węgla na rynek krajowy. Jak podkreśla Ministerstwo Gospodarki, o ile jednak w latach ubiegłych wzrost importu kształtował się na poziomie ok. 500 tys. ton rocznie (5,21 mln ton w 2006 r. i 5,77 mln ton w 2007 r.), to w roku 2008 wzrósł niemal dwukrotnie – do 10,1 mln ton. W styczniu br. wielkość importu węgla wyniosła 1,43 mln ton i była niemal trzykrotnie wyższa niż w styczniu 2008 r. (0,53 mln ton). Głównymi kierunkami importu w roku 2008 były Rosja, Stany Zjednoczone i Czechy. 

Resort gospodarki przypomina, że w roku 2008 spółki węglowe nie były w stanie zaspokoić popytu na węgiel ze strony energetyki, dlatego też firmy energetyczne importowały większą niż dotychczas ilość węgla w celu zgromadzenia jego zapasów w odpowiedniej wielkości, wypełniając w ten sposób lukę zaopatrzeniową spowodowaną zbyt małą podażą tego surowca. W konsekwencji także na początku 2009 r., kiedy zapotrzebowanie na węgiel spadło, import pozostawał znaczny. 

Jak informuje MG, w ostatnim okresie obserwuje się wyrównywanie cen węgla importowanego poprzez porty ARA z ceną polskiego węgla, co wpływa na zwiększenie importu szczególnie do północnych regionów kraju. Z obliczeń resortu wynika, że urealniona cena węgla importowanego poprzez porty ARA w polskich portach (głównie Świnoujście) jest porównywalną z ceną polskiego węgla loco kopalnia. 

Kiepskie prognozy 

Większość spółek przewiduje w tym roku spadek wielkości sprzedaży węgla energetycznego oraz spadek przychodów z tego tytułu w stosunku do założeń poczynionych w planach techniczno-ekonomicznych na 2009 r. W skali sektora prognozowana sprzedaż w 2009 r. zmniejszy się o 17,9 proc. w stosunku do 2008r. co znajdzie odbicie w spadku przychodów ze sprzedaży o 8,4 proc.
W skali całego sektora planuje się spadek sprzedaży węgla koksowego o 17,7 proc. oraz przychodów ze sprzedaży o 6,7proc. 

Działania antykryzysowe 

Wszystkie spółki węglowe wdrażają opracowane przez siebie plany antykryzysowe. W poszczególnych spółkach działania te wyglądają następująco. 

Kompania Węglowa 

Planem antykryzysowym w Kompanii Węglowej objęto wszystkie obszary działalności spółki. Działania ukierunkowane będą przede wszystkim na utrzymanie płynności finansowej. Najistotniejsze z nich to: 

• ograniczenie wielkości produkcji węgla z 44,8 mln ton do 42,1 mln ton. Stan zapasów węgla na koniec 2009 r. przy prognozowanym spadku sprzedaży wyniesie 4 mln ton, 
• ograniczenie zakresu robót przygotowawczych, 
• redukcję nakładów inwestycyjnych, 
• ograniczenie stanu zatrudnienia na koniec 2009r. 
• ograniczenie poziomu kosztów materialnego zabezpieczenia produkcji przy zachowaniu bezpieczeństwa pracy załóg górniczych, 
• wydłużenie terminu płatności w nowo zawieranych umowach na dostawy i usługi, 
• sprzedaż posiadanego pakietu akcji KGHM i ZA Puławy w przypadku korzystnych notowań na GPW, 
• zwiększenie finansowania inwestycji z wykorzystaniem leasingu, 
• intensyfikacja działań w celu uzyskania dokapitalizowania. 

Katowicki Holding Węglowy 

Najważniejsze działania antykryzysowe przyjęty przez Katowicki Holding Węglowy to: 

• ograniczenie liczby przyjęć nowych pracowników przy zachowaniu zaplanowanej wielkości odejść osób posiadających uprawnienia do emerytury, zmniejszenie zatrudnienia administracyjnego w wyniku połączenia 3 kopalń, utrzymanie średniej płacy na poziomie 2008 r., wdrożenie doraźnych systemów motywacyjnych ukierunkowanych na zwiększenie wydajności pracy, 
• przeniesienie załóg, gdzie wystąpi konieczność zatrzymania frontów ścianowych do prac związanych z odtwarzaniem zdolności wydobywczych kopalń, utworzenie oddziału zbrojeniowo-likwidacyjnego dla wszystkich kopalń, wprowadzenie regulacji, które pozwolą na elastyczne zatrudnianie pracowników między kopalniami kosztów usług wiertniczo-górniczych; zmniejszenie zużycia materiałów, gospodarka mediami; odzysk odpadów górniczych z kopalń Spółki, 
• weryfikacja zadań pod kątem możliwości przesunięcia ich w czasie, przedłużenie żywotności środków trwałych poprzez modernizacje lub remonty, rzeczowe ograniczenia zadań inwestycyjnych, 
• wyodrębnienie z własnych aktywów majątku nieprodukcyjnego i utworzone na jego bazie spółki prawa handlowego, prowadzącej działalność poboczną w stosunku do podstawowego profilu KHW, połączenie 3 kopalń i w efekcie prowadzenie wspólnej administracji, księgowości i logistyki oraz uwolnienie nieruchomości, 
• przyjęcie zasady płatności rozłożonych w czasie za pozyskiwany sprzęt, maszyny i urządzenia, rozszerzenie zakresu przedsięwzięć finansowanych z funduszu likwidacji zakładu górniczego, realizacja w pełnym zakresie emisji obligacji dedykowanych spółkom grupy kapitałowej KHW, dołożenie wszelkich starań w celu uplasowania emisji obligacji „węglowych”. 

Jastrzębska Spółka Węglowa 

Program oszczędnościowy Jastrzębskiej Spółki Węglowej realizowany będzie poprzez: 

1. działania wpływające na obniżkę kosztów: 
• zmniejszenie stanu zatrudnienia – maksymalne wykorzystanie możliwości rozwiązania umów z pracownikami posiadającymi uprawnienia emerytalne, uzupełnianie załogi tylko w niezbędnym zakresie, konieczność uzupełnienia pracowników o specjalistycznych kwalifikacjach, 
• zamrożenie płac - wynagrodzenie za przepracowaną dniówkę przyjęte na poziomie IV kwartału 2008 r., 
• ograniczenie do niezbędnego minimum prac w soboty i niedziele, 
• realizacja węgla deputatowego dla pracowników z własnych kopalń, 
• ograniczenie kosztów administracji, 
• zmniejszenie zakresu drążenia wyrobisk korytarzowych oraz robót zbrojeniowo-likwidacyjnych wykonywanych przez firmy obce, 
• ograniczenie pozostałych usług obcych, 
• opracowanie i wdrożenie planów oszczędności energii, 
• ograniczenie planowanych remontów, 
• spowolnienie procesu modernizacji budynku przeznaczonego na nową siedzibę JSW, 
• zmniejszenie nakładów inwestycyjnych 
• zmniejszenie kosztów amortyzacji o ok. 25 mln zł oraz kwoty odpisu na fundusz likwidacji kopalń o ok. 9 mln zł, 

2. ograniczenie wydatków inwestycyjnych, 
   
3. działania, które mają poprawić efektywność, m.in.: poprawa wydajności pracy połączona z lepszym wykorzystaniem posiadanych środków technicznych, wykorzystanie dekoniunktury na wykonanie planowych remontów, przeglądów i napraw, zwiększenie wykorzystania posiadanych środków techniczno-organizacyjnych dla zwiększenia wydobycia w kopalniach produkujących węgiel do celów energetycznych, analiza umów na usługi i dostawy pod kątem renegocjacji cen.

DO