Nr 9-10 (123-124) Wrzesień - Październik 2005 r.

KLASTER CZYSTEGO WĘGLA

W siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach podpisano 14 października umowę o powołaniu Śląskiego Regionalnego Klastra Technologii Czystego Węgla.

Klaster tworzą: Politechnika Śląska, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, Instytut Inżynierii Chemicznej PAN, Jastrzębska Spółka Węglowa, Katowicki Holding Węglowy, Kompania Węglowa, Południowy Koncern Energetyczny, miasta Katowice, Gliwice, Jastrzębie Zdrój, Jaworzno, Rybnik i Tychy oraz  Główny Instytut Górnictwa. Do przedsięwzięcia ma także przystąpić Górnicza Izba Przemysłowo- Handlowa. Patronat nad projektem objął Marszałek Województwa Śląskiego - Michał Czarski - Koncepcja budowy klastra opiera się na systemie powiązań między trzema kluczowymi elementami systemu gospodarczego: przedsiębiorstwami, nauką oraz władzami rządowymi i samorządowymi głównie szczebla regionalnego. Jego podstawowym zadaniem jest opracowanie nowatorskiego programu badawczego w zakresie technologii czystego węgla oraz wdrożenie ich do praktyki.

Przesłankami do jego powstania  jest obecna sytuacja w światowej gospodarce, która wyraźnie wskazuje na wzrost światowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Trzeba przy tym uwzględnić fakt, że węgiel kamienny będzie nadal odgrywał ważną rolę - jego zasoby wystarczą  na 200 lat, podczas gdy ropy naftowej na 45 lat, a gazu ziemnego na 60 lat. Stąd też istnieje pilna potrzeba rozwijania takich technologii, który nadadzą mu cechy paliwa przyjaznego dla środowiska i zgodne będą z europejskim programem „zeroemisyjnej  produkcji energii z paliw kopalnych”.

Zakres merytoryczny programu badawczego obejmuje:

1. technologie przygotowania węgli ultra czystych (zawierających małą ilość popiołu-poniżej 0.2 proc.),
2. technologie energetyczne oparte o węgiel kamienny: spalanie (pyłowe, fluidalne), zgazowanie,
3. technologie efektywnego zagospodarowania ubocznych produktów spalania,
4. wdrażanie optymalizacji technologiczno-ekologicznej nowych technologii energetycznych, integrujących skutki środowiskowe i ekonomiczne, tzw. ekoefektywność.

W podpisanej umowie ustalono zakres prac związanych z realizacją projektu dla poszczególnych sygnatariuszy. I tak do zakresu prac realizowanych przez jednostki sektora badawczo-rozwojowego oraz Politechnikę Śląską należy opracowanie programu badawczo-rozwojowego klastra, organizacja sympozjów naukowych oraz rozwijanie kanałów komunikacyjnych - utworzenie strony internetowej klastra oraz bazy danych o produktach, usługach, specjalnościach, konferencjach i targach. Do zakresu prac realizowanych przez przedsiębiorstwa należy określenie rynkowego popytu na produkty lub/i usługi klastra, organizowanie konferencji lub/i warsztatów branżowych a także udział udział w targach branżowych. Z kolei do zadań samorządów należy wypracowanie i promowanie marki klastra, zachęcanie przedsiębiorstw do działania w ramach projektu i organizowanie spotkań jego uczestników.

Koordynację prac nad projektem powierzono  prof. dr. hab. inż. Józefowi Dubińskiemu, dyrektorowi Naczelnemu Głównego Instytutu Górnictwa oraz prof. dr. hab. inż. Andrzejowi Ziębikowi z Politechniki Śląskiej w Gliwicach. 

GIG już złożył projekt na konkurs Komitetu Badań Naukowych i Ministerstwa Gospodarki, w ramach którego przewidywane jest opracowanie regionalnych scenariuszy rozwoju w sektorach górnictwa, energetyki oraz chemii. Zgodnie z założeniami 7 Programu Ramowego Unii Europejskiej, od 2007 roku można prowadzić działania na poziomie regionalnym w zakresie wspierania rozwoju klastrów.