|
Z udziałem przedstawicieli Senatu RP górnictwa, samorządów terytorialnych, administracji rządowej, instytucji naukowych oraz firm i instytucji, których działalność związana jest z przemysłem wydobywczym 28 października 2002 r. w Jastrzębiu Zdroju odbyła się konferencja naukowo- techniczna, której tematem były długofalowe przedsięwzięcia proekologiczne w Rybnickim Okręgu Przemysłowym. Organizatorem konferencji była Naczelna Organizacja Techniczna a także Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa Oddział w Rybniku, a także Jastrzębska i Rybnicka Spółka Węglowa, Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku. Dr Jan Dulewski z Wyższego Urzędu Górniczego mówił na temat ochrony powierzchni ziemi w górnictwie, wykazując jaka jest branży w przekształcaniu ekosystemów. Właściwa gospodarka surowcami i odpadami mineralnymi oraz zarządzanie terenami po działalności górniczej, to istotna forma działalności przemysłu wydobywczego oraz innych rodzajów działalności gospodarczej związanej z wykorzystaniem kopalin i wytwarzanych w związku z tym odpadów. W referacie omówione zostały również zagadnienia prawne dotyczące: zasad rekultywacji i zagospodarowania terenów po działalności górniczej oraz wykorzystania odpadów w podziemnych technologiach górniczych, jak również składowania odpadów w górotworze. Zwrócono uwagę na fakt, że w zakładach górniczych poza odpadami własnymi wykorzystywane są odpady pochodzące spoza górnictwa. Odpady obce (pochodzące głównie z energetyki zawodowej) w podziemnych zakładach górniczych stosowane są przede wszystkim w profilaktyce pożarowej, jako składnik podsadzki hydraulicznej, do likwidacji nieczynnych wyrobisk oraz doszczelniania zrobów powstałych po eksploatacji z zawałem stropu. Przedstawiciele Okręgowego Urzędu Górniczego z Rybnika (mgr inż. Z. Schinohl, mgr inż. W. Kopiec) mówili na temat oddziaływania zakładów górniczych na środowisko w 2001roku. W referacie przedstawiono wpływ działalności górniczej na środowisko przyrodnicze, scharakteryzowali szkody spowodowane działalnością podziemnych zakładów górniczych i wykazano, jakie koszty ponoszą zakłady górnicze na naprawę tych szkód. Tylko w roku 2001, w rejonie nadzorowanym przez Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku naprawiano m.in.: mosty, wiadukty, drogi (12 km), budynki mieszkalne (1027), budynki gospodarcze (311), budynki użyteczności publicznej (45), regulowano rzeki (6,3 km), odwadniano zalewiska (7). Łącznie nakłady na naprawy wyniosły 67,5 mln zł. W roku 2001 średni udział kosztów napraw w kosztach wydobycia jednej tony węgla wyniósł 3,20 zł i był wyższy o 11,9% niż w roku 2000. Ponadto kopalnie prowadziły w 2001 roku prace rekultywacyjne na łącznej powierzchni 126,1 ha. W referacie zwrócono również uwagę na profilaktykę górniczą i budowlaną, jaką należy stosować celem zmniejszenia wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię oraz ograniczania wyrządzanych szkód. Z kolei dr Marian Chaber i mgr inż. Krzysztof Krogulski z Państwowej Agencji Restrukturyzacji Węgla Kamiennego S.A. omówili wykorzystanie odpadów górniczych na powierzchni do robót inżynieryjnych i hydrotechnicznych przez górnictwo węgla. W latach 1998- 2001 zagospodarowano łącznie 119.200 tys. ton, w tym Rybnicka i Jastrzębska Spółki Węglowe - 40 630 tys. ton. Odpady te mogą być wykorzystane m.in. do: niwelacji i rekultywacji terenów, budowy dróg kołowych i kolejowych, budowy obwałowań zbiorników wodnych i osadników, budowy wałów przeciwpowodziowych, grobli, zapór, itp. Podczas konferencji można było porównać metody zagospodarowania odpadów stosowane przez górnictwo w Czechach, z metodami stosowanymi u nas, ponieważ w materiałach pokonferencyjnych opublikowano kilka artykułów przygotowanych przez specjalistów z Czech. Wiele miejsca poświęcono gospodarce wodnej w kopalniach i ochronie wód powierzchniowych a zwłaszcza programowi ochrony górnej Odry i jej dopływów, w związku z modernizacją systemu dozowania wód zasolonych "Olza". Kopalnie należące do Jastrzębskiej i Rybnickiej Spółki Węglowej korzystają ze zbiorczego systemu odprowadzania wód zasolonych "Olza", którym zarządza Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej i Rekultywacji S.A z Jastrzębia Zdroju. Efektem końcowym realizacji programu, którego założenia przedstawił mgr inż. Jacek Pustelnik z Przedsiębiorstwa Gospodarki Wodnej i Rekultywacji, będzie dotrzymanie norm II klasy czystości rzek i zbiorników w zlewni górnej Odry, przy zbiorczym odprowadzaniu 46 tys. m3 wód zasolonych w ciągu doby. Zwiększona do 850 tys. m3 pojemność osadników umożliwi zmagazynowanie wód zasolonych w okresie suszy. Kompleksowa realizacja programu "Olza" pozwoli na dodatkowe objęcie tym systemem wód z kopalni "Rydułtowy" i "Rymer", co oznaczać będzie wyeliminowanie ponadnormatywnego zasolenia rzek Nacyny i Rudy. Wydłużenie kolektora do rzeki Odry wyeliminuje oddziaływanie wód dołowych na Leśnicę, Szotkówkę i Olzę. Pełne efekty programu zostaną uzyskane w 2003 roku. Dr hab. inż. Waldemar Sawiniak z Politechniki Śl. oraz dr inż. Marcin Kłos przygotowali referat o możliwości wykorzystania wód kopalnianych do celów komunalnych na przykładzie uzdatniania wód pochodzących z odwodnienia kopalni. Przedstawiony został przykład wykorzystania do celów pitnych wody pochodzącej z odwodnienia kopalni "Saturn". Wybudowana i oddana do eksploatacji stacja uzdatniania zaprojektowana została w taki sposób, aby woda kopalniana po przejściu przez ciąg technologiczny uzyskała parametry spełniające normy obowiązujące dla wód przeznaczonych do celów spożywczych. Mgr inż. Irenę Kokot -Fedelińska przedstawiła proces technologiczny stosowany na instalacji Zakładu Odsalania Wód Dołowych Czerwionka- Leszczyny. W wyniku zastosowania procesu odwróconej osmozy otrzymuje się tam sól o czystości 99,6% NaCl, a woda odsolona jest idealnie czysta zarówno pod względem bakteriologicznym, jak i chemicznym. Obecnie zakład utylizuje miesięcznie ok. 160 tys. m3 wód słonych, produkując z nich 5,5 tys. ton soli sprzedawanej w Polsce, krajach ościennych i krajach Unii Europejskiej. Woda odsolona po obróbce w takich procesach, jak: dekarbonizacja, wapniowanie oraz chlorowanie, wtłaczana jest do sieci wody pitnej. Dr Irena Pluta, mgr inż. Eugeniusz Krause z Głównego Instytutu Górnictwa oraz mgr inż. Joachim Szymik z KWK Borynia, w referacie pt. Zagrożenie metanowe i hydrogeochemiczne po likwidacji kopalni "Żory", wykazali, że po zamknięciu kopalni, wyrobiska górnicze oraz przestrzeń pozostała po eksploatacji węgla z zawałem stropu, stały się zbiornikiem, który zaczęły wypełniać wody infiltrujące z górotworu karbońskiego oraz desorbujący z odprężonego złoża metan. Badania obecności metanu w przypadku tej kopalni były bardzo istotne, gdyż istnieje możliwość niekontrolowanego dopływu metanu do kopalni czynnej, sąsiadującej z kopalnią likwidowaną w warunkach występowania połączeń wyrobiskami lub zrobami. Oszacowanie wpływu możliwości powstania zagrożenia metanowego ze strony zlikwidowanego obszaru górniczego ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa załóg górniczych. Badania składu chemicznego wód wypływających ze zlikwidowanej kopalni wykazały w roku 2002 dużą zawartość baru, prawie dwukrotnie większą aniżeli w momencie zatopienia kopalni. Powoduje to aktualnie dopływ 9,1 tony tej szkodliwej substancji w ciągu miesiąca. Dlatego, w sąsiadującej kopalni "Borynia" prowadzony jest stały monitoring wód oraz kontrolowane oczyszczanie z baru poprzez zastosowanie siarczanu sodowego oraz optymalizację technologii lokowania odpadów. Tekst dofinansowany przez WFOŚiGW w Katowicach |
Opracował: ( HO)  |