|
Postawiono ważne pytania Odpowiedzi wciąż brak Podczas konferencji zorganizowanej ostatnio przez Polską Akademię Nauk w Zakopanem został zaprezentowany interesujący i naszym zdaniem niezwykle istotny dla polskiego sektora paliwowo-energetycznego referat autorstwa Wiesława Blaschke i Zygmunta Borkowskiego: "Górnictwo węgla kamiennego w Polsce w świetle nowej regulacji Rady Unii Europejskiej dotyczącej pomocy państwa dla przemysłu węglowego po wygaśnięciu traktatu ustanawiającego europejską wspólnotę węgla i stali." Zawarta w nim analiza aktualnej sytuacji polskiego górnictwa, a także postawione pytania i wnioski sprawiają, iż dokument ten powinien stać się obowiązkową lekturą dla wszystkich którzy mają cokolwiek wspólnego z górnictwem, w tym zwłaszcza dla polityków i urzędników decydujących o losach tego sektora gospodarki. W Unii Europejskiej do czasu wygaśnięcia Traktatu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, stosowane były Decyzje Komisji ustanawiające przepisy Wspólnoty dotyczące pomocy rządowej dla przemysłu węglowego. Obecnie wprowadzana jest Regulacja Rady dotycząca pomocy państwa dla przemysłu węglowego, przyjęta przez Komisję Europejską w dniu 23 lipca 2002 roku. Autorzy konstatują banalny zdawałoby się fakt, że gdyby, realizowana do końca 2002 roku, reforma polskiego górnictwa się powiodła, to nie byłoby problemu deficytowych kopalń. Jeżeli jednak pewna liczba nierentownych kopalń będzie musiała funkcjonować, to aby mogły dalej istnieć, trzeba będzie starać się o zgodę na udzielenie im pomocy. Po przystąpieniu do UE będzie to możliwe tylko w oparciu o unijne standardy. Jest sprawą oczywistą, - piszą autorzy - że aby dostosować krajowe przepisy do wymogów UE należy szczegółowo zapoznać się ze wszystkimi Decyzjami i Dyrektywami, jakie w tym zakresie opracowano w krajach Wspólnoty oraz upowszechnić tekst Regulacji Rady . Zadania dostosowania sposobów kontowania kosztów, jak również przygotowania odpowiednich instrukcji i formularzy w języku polskim powinny się podjąć wyspecjalizowane służby. Jeżeli Polska ma znaleźć się w Unii w zapowiadanym terminie - czasu może zabraknąć W. Blaschke i Z. Borkowski zastanawiają się też czy nasze kopalnie węgla kamiennego, do czasu wstąpienia do Unii mogą, w wyniku konsekwentnej realizacji kolejnych programów reformy, stać się rentowne. Jeżeli tak, to przepisy Regulacji będą nieaktualne lub mogą być pomocne w ograniczonym zakresie. Jeżeli jednak część kopalń nie będzie rentowna, (a wszystko na to wskazuje) zaś ich likwidacja do czasu wstąpienia do Unii nie będzie możliwa, należy przygotować się do odpowiednich negocjacji z Komisją UE. Wówczas sprawozdawczość, a zwłaszcza wnioski o zgodę, będą musiały być przygotowywane według formularzy stosowanych w Unii Europejskiej. Autorzy wyjaśniają w tym miejscu, że po wstąpieniu do Unii deficytowe kopalnie nie będą mogły funkcjonować. Będą one musiały być zlikwidowane lub otrzymać pomoc państwa. Na oba te procesy, niosące ze sobą wydatki finansowe, musi być jednak wydana zgoda Komisji Unii Europejskiej. "Zdecydowanej zmianie ulec będą musiały obecne praktyki stosowania poziomu cen - czytamy w referacie. -Dla kopalń deficytowych nie będą to wyłącznie rezultaty negocjacji producent-użytkownik. Poziom cen ustalony będzie na poziomie kosztów sprowadzenia ekwiwalentnego węgla z krajów trzecich. Ceny węgla oparte będą prawdopodobnie na danych publikowanych przez Komisję. Kopalnie rentowne będą mogły negocjować z użytkownikami, ale ceny te będą musiały być zawsze wyższe niż koszty pozyskania sprzedanego węgla. Sposób stanowienia poziomu cen, po przystąpieniu do Unii Europejskiej, ulegnie dramatycznej zmianie. Do rachunku kosztów ciągnionych wytworzenia wszystkich producentów wykorzystujących w swych procesach technologicznych węgiel (oraz energię produkowaną w oparciu o węgiel kamienny) wliczone będą koszty paliwowe w oparciu o ceny na rynkach międzynarodowych i to w dodatku pod warunkiem, że deficytowe kopalnie uzyskają zgodę na otrzymanie pomocy od państwa. W przypadku braku zgody na pomoc lub braku środków finansowych w budżecie państwa, do rachunku kosztów ciągnionych wejdą pełne koszty pozyskania węgla w krajowych kopalniach. W stosunku do obecnej sytuacji (ceny węgla znacząco niższe niż koszty jego wytworzenia) w przyszłości regulacje negocjacyjne cen węgla kamiennego mogą zachwiać poważnie rentownością większości produktów wytwarzanych w kraju. Od lat zwraca się uwagę na to niebezpieczeństwo, ale odległy wówczas termin wejścia do Unii nie spowodował wymuszenia odpowiednich działań i decyzji". W. Blaschke i Z.Borkowski stawiają w treści swojego artykułu wiele ważnych pytań skierowanych -jak można sądzić - głównie do polityków i wysokich urzędników państwowych odpowiedzialnych za sektor paliwowo-energetyczny.( Przytaczamy je poniżej.) Ich uważna lektura skłania do wniosku, że w dużej mierze są to pytania retoryczne. 2. Jak w świetle nowego sytemu pomocy państwa dla przemysłu węglowego (mającego obowiązywać kraje Unii) mają się prace nad programem funkcjonowania górnictwa począwszy od 2003 roku? 6. Jakie uregulowania w stosunku do górnictwa obowiązywać będą w Polsce w okresie tuż przed przystąpieniem do UE (i po przystąpieniu) i kto prowadzi prace legislacyjne aby dostosować prawodawstwo polskie do mających obowiązywać za kilka miesięcy w UE przepisów dotyczących górnictwa? 8. Kiedy wprowadzony zostanie system kontowania kosztów w kopalniach zgodny z zasadami unijnymi a pozwalający na wymaganą w Unii przejrzystość kosztów? 9. Czy i kto prowadzi prace prognostyczne dotyczące obliczenia (oszacowania) kosztów niezbędnej pomocy dla każdej zagrożonej deficytem kopalni? 12. Czy istnieje świadomość klasy politycznej, że w warunkach rynkowych, zwłaszcza po przystąpieniu do Unii, nie będą mogły (bez pomocy państwa) funkcjonować deficytowe kopalnie? 13. Czy są szacowane koszty likwidacji trwale nierentownych kopalń - bo w Unii środki na likwidację są uważane za środki pomocowe państwa? 15. Jak w świetle sytuacji finansowej państwa (tzw. dziura budżetowa) będzie wyglądać zagwarantowanie pomocy państwa dla górnictwa węglowego w budżecie kraju? Sprawy, o których piszą W. Blaschke i Z. Borkowski są zbieżne z wieloma wystąpieniami Górniczej Izby Przemysłowo - Handlowej. Dlatego też w pełni utożsamiamy się z poglądami zaprezentowanymi przez tych autorów. |
Opracowała:  |