GÓRNICZA IZBA PRZEMYSŁOWO-HANDLOWA
 Nr 1-2 (67-68) Styczeń - Luty 2001 Biuletyn Górniczy 

Daje wymierne korzyści

Czystsza produkcja


Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji w Głównym Instytucie Górnictwa w Katowicach od 1996 roku realizuje Ogólnopolski Program Czystszej Produkcji, dofinansowywany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jakie są jego główne zadania?

Centrum w sposób konkretny odpowiada na wzrastające zainteresowanie społeczeństwa stanem środowiska sprawiające, że zakłady przemysłowe, w tym kopalnie oraz inne organizacje coraz większą uwagę przywiązują do ograniczenia negatywnego wpływu swojej działalności na środowisko. Takie działania można skutecznie realizować poprzez wdrożenie Systemu Zarządzania Środowiskowego skonstruowanego zgodnie z zasadami Czystszej Produkcji (CP), w oparciu o odpowiednie procedury zarządzania organizacją, stosowanie nowoczesnych - czystszych technologii oraz edukację ekologiczną.
"Certyfikat uczestnictwa w ogólnopolskim Programie CP" potwierdza fakt, że dana organizacja wdrożyła konkretny projekt, który przynosi wymierne efekty ekologiczne i ekonomiczne.
-Pomagamy zakładom przemysłowym wdrażać w sposób systemowy Czystszą Produkcję, która polega na redukcji u źródła odpadów stałych, ścieków, zanieczyszczeń pyłowo- gazowych, a także na oszczędności materiałów i surowców, wody, paliw i energii oraz innych zasobów naturalnych w procesach produkcyjnych oraz w każdej innej działalności człowieka - wyjaśnia dr inż. Włodzimierz Sokół, kierownik Krajowego Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji GIG- Wypracowaliśmy oryginalna metodę wielokierunkowej, aktywnej edukacji ekologicznej, której celem jest inicjowanie w rożnego typu organizacjach Czystszej Produkcji jako systemu zarządzania środowiskowego (SZŚ) i wdrażania konkretnych projektów CP. Zostało to docenione na ubiegłorocznym, II Forum Edukacji Ekologicznej "EKOMEDIA FORUM" w Krakowie, gdzie minister środowiska i prezes NFOŚiGW uhonorowali Centrum nagrodą "Złotego Liścia". W ramach dotacji z NFOŚiGW realizowany jest Program Czystszej Produkcji na rok 2000", dostępny dla wszystkich zainteresowanych organizacji, w tym gmin i powiatów. Program obejmuje dziesięć zadań, w których uwzględniono m.in. warsztaty dla kadry menedżerskiej, Szkołę Czystszej Produkcji i Zarządzania Środowiskowego na prawach studiów podyplomowych, wykłady na wyższych uczelniach, szkolenia i doradztwo wspomagające wdrażanie norm serii ISO 14000 w pilotażowych zakładach, monitorowanie efektów ekologicznych i ekonomicznych wdrożonych już projektów CP. Na tej podstawie opracowujemy bazę danych na płytkach CD, zawierającą opisy ciekawych projektów CP oraz redagujemy "Biuletyn Wdrożeń Czystszej Produkcji". Bliższe informacje o Programie i jego dotychczasowych efektach dostępne są na naszej stronie internetowej.
Centrum prowadzi również szkolenia przedstawicieli samorządów wszystkich szczebli przygotowujące wdrażanie w pilotażowym województwie śląskim Regionalnego Systemu Zarządzania Środowiskowego, które dofinansowuje WFOŚiGW w Katowicach. System ten można zorganizować za pomocą opracowanego w Centrum prostego - wielopoziomowego modelu, realizującego zasady CP oraz podstawowe wymagania międzynarodowych norm serii ISO 14000. Jego celem jest stałe ograniczanie negatywnego wpływu źródeł zanieczyszczeń na środowisko i osiąganie wymiernych efektów ekologicznych i ekonomicznych przez zmniejszenie zużycia surowców, energii i materiałów, redukcję odpadów, obniżenie ryzyka środowiskowego. W efekcie następuje szybkie wykrywanie i usuwanie wszelkich nieprawidłowości, redukcja kosztów zakupu surowców, materiałów i energii oraz kosztów usuwania odpadów, zmniejszanie ponoszonych opłat lub kar ekologicznych. Wdrożenie sytemu zwiększa konkurencyjność wyrobów i usług na rynku krajowym oraz w handlu międzynarodowym poprawia wizerunek zakładu w oczach akcjonariuszy, potencjalnych inwestorów, banków, firm ubezpieczeniowych i społeczeństwa. Ułatwia dostęp do preferencyjnych dotacji i kredytów na przedsięwzięcia ekologiczne. Od II kwartału 1999 r. Centrum wydaje "Certyfikaty uczestnictwa w programie Czystszej Produkcji z prawem stosowania znaczka "Stosuję zasady CP". W szkoleniach coraz aktywniej uczestniczą spółki węglowe, które mogą uzyskać certyfikat jeśli wdrożą Czystszą Produkcję przynajmniej w połowie swoich kopalń. Jako pierwsza spełniła ten warunek i uzyskała certyfikat Nadwiślańska Spółka Węglowa S.A.. Indywidualne certyfikaty posiadają należące do niej kopalnie "Janina" i "Brzeszcze". KWK "Janina" np. ograniczyła zużycie wody pitnej dla potrzeb technologicznych o 29 tys. m sześć. w ciągu roku oraz zrzut ładunku soli o ok. 41 ton, uzyskując oszczędności wynoszące ponad 80 tys. zł/rok. Kopalnia "Brzeszcze" poprzez działania u źródła zredukowała ok. 39 tys. ton na rok ilości kamienia, co przyniosło oszczędności w wysokości prawie 800 tys. zł. Kolejną spółką, która uzyskała certyfikat CP jest Katowicki Holding Węglowy S.A. Indywidualne certyfikaty posiadają w niej kopalnie: "Murcki", "Staszic", "Wieczorek" i "Mysłowice". W KWK "Murcki" w ciągu pół roku ograniczono zużycie wody pitnej i zrzut wód dołowych o 51 tys. m sześć. zaoszczędzając 65 tys. zł. W kopalni "Staszic" w ciągu kwartału zagospodarowano 43 tys. m. sześć. mułów i 9 tys. m sześc. wód słonych, dzięki czemu uniknięto stosownych opłat i kar na sumę 60 tys, zł. W kopalni "Wieczorek" obniżono emisję hałasu jednego z szybów o ok. 8,4 dB, w efekcie czego zaoszczędzono 39 tys. zł. z tytułu nie płacenia kar. W KWK "Mysłowice" ograniczono hałas urządzeń przyszybowych o 40 dB oraz zużycie energii o 600 MWh czego rocznym efektem ekonomicznym jest 165 tys. zł. W Jastrzębskiej Spółce Węglowej wdrożono program CP w kopalni "Zofiówka". Jednakże proekologiczne działania Centrum wychodzą daleko poza górnictwo oraz województwo śląskie. Certyfikat CP uzyskały już na przykład: Ciepłownia "Rydułtowy", Gorlickie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego "FOREST" w Gorlicach, Zakłady "LENTEX" w Lublińcu, Przedsiębiorstwo Chemii Gospodarczej "PRODRYN" w Chorzowie. Ośrodek Kwalifikacji Jakości Wyrobów "SIMPTEST" z Poznania, Bytomskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej S.A., Przedsiębiorstwo Zagraniczne "MARBET" z Bielska- Białej. Wdrażanie projektów CP wspiera także preferencyjna linia kredytowa w NFOŚiGW. Należy również wymienić przedsiębiorstwa, które w wyniku ukończenia szkół CP, zorganizowanych przez Centrum, uzyskały międzynarodowy certyfikat ISO 14001. Należą do nich m.in. Krakowska Fabryka Kabli, Zakłady Elektrod Węglowych z Raciborza, Fabryka Maszyn i Urządzeń "FAMAK" z Kluczborka, Zakłady Gumowe Górnictwa z Bytomia. W wyniku szkolenia załogi i doradztwa ze strony Centrum wymagania ISO 14001 wdrożyła również Fabryka Kotłów "RAFAKO" z Raciborza. W połowie ubiegłego roku Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji GIG zaproponowało wdrażanie w pilotażowych kopalniach sześciu spółek węglowych szczegółowych procedur Sytemu Zarządzania Środowiskowego. Wykorzystują one wyniki wykonanej w GIG-u "Oceny sektorowej stanu środowiska w górnictwie węgla kamiennego", którą sfinansował Bank Światowy. Opracowany w Centrum model systemu zarządzania środowiskowego stanowi rozwinięcie modelu Czystszej Produkcji o podstawowe wymagania norm serii ISO 14000. System wykorzystuje wyniki prac Centrum wdrożonych w kilkunastu kopalniach. Do chwili obecnej rozpoczęto jego wdrażanie w czterech pilotażowych kopalniach. Pierwszą była kopalnia "Borynia" z Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Został tam powołany pełnomocnik dyrektora i zespół ds. wdrażania SZŚ. Skończyli oni specjalistyczne szkolenie, w wyniku którego opracowana została polityka środowiskowa, określono cele i zadania środowiskowe. Kopalnia opracowała także specjalny program zarządzania środowiskowego. Te dokumenty zostały zweryfikowane przez Centrum i następnie wprowadzone jako obowiązujące w kopalni. W ramach systemu wprowadza się stałe monitorowanie pewnych podstawowych parametrów działalności środowiskowej. Obejmują one zarówno zagadnienia prawne, dane eksploatacyjne, ekonomiczne, dotyczące także gospodarki wodno- ściekowej, ochronę powietrza, powierzchni ziemi, ochronę przed ryzykiem zawodowym, szkolenia ekologiczne, kary, opłaty jak i inne koszty. Istotnym elementem Systemu są wskaźniki oceny efektów działalności środowiskowej. W ocenie sektorowej, jako wspólne dla wszystkich kopalń, zaproponowano wskaźniki dotyczące energochłonności, które określają ilość zużytej energii elektrycznej (wszystkie wskaźniki określane są na tonę wydobycia brutto), wskaźnik wodny, określający ładunek chlorków i siarczanów zrzucanych z wodami kopalnianymi do wód powierzchniowych, wskaźnik odpadowy określający ilość wydobywanych na powierzchnię mas skalnych, wskaźnik emisji określający ilość metanu emitowanego do powietrza i wskaźnik osiadania terenu. W wyniku dotychczasowego wdrażania Systemu w pilotażowych kopalniach zestaw wskaźników wzbogacono również o zestawy dodatkowe, które dotyczą np. zużycia wody pitnej, wody przemysłowej jak również emisji pyłów i gazów do powietrza oraz składowanych odpadów. Raz w roku kopalnia prowadzić będzie przegląd efektów stosowania SZŚ. Oprócz kopalni "Borynia" omawiany system zarządzania środowiskowego wprowadzany jest sukcesywnie w Zakładzie Górniczym "Bytom 2" Sp. z o.o , w kopalniach: "Knurów" i "Chwałowice".
Krajowe Centrum Wdrożeń GIG przystąpiło do konkursu ekologicznego pod patronatem Prezydenta RP pod hasłem" Przyjaźni Środowisku" uzyskując za Program Czystszej Produkcji nagrodę w kategorii "Promotor Ekologii"

Mira Borkiewicz Pióro


NA POCZĄTEK   POWRÓT   STRONA GŁÓWNA
Opracowanie: oho! Internet (C) Bytom 1997 - 2001