-Wydział Górnictwa i Geologii gliwickiej politechniki należący bez wątpienia do jednego z największych w Europie, obchodzi w tym roku Jubileusz 50- lecia. Jak ocenia pan jego obecną kondycję?
- Jesteśmy jedynym wydziałem na uczelniach technicznych obejmującym wszystkie, niezbędne specjalności w nowoczesnym górnictwie. Studia na naszym wydziale są interdyscyplinarne i mają charakter uniwersalny. Posiadamy ogromny potencjał naukowy, badawczy i projektowy, budowany przez pięćdziesiąt lat, którego nie można zaprzepaścić. Trzeba z niego czerpać wiedzę i dostosowywać rodzime osiągnięcia do potrzeb gospodarki XXI wieku oraz standardów Unii Europejskiej. Musimy sobie na wstępie odpowiedzieć na pytanie: czym jest nowoczesne górnictwo? Otóż, jest to wydobywanie surowców mineralnych, po uprzednim, właściwym rozpoznaniu geologicznym. Przy czym odbywa się to za pomocą energooszczędnych i niezawodnych maszyn, z zachowaniem wszelkich wymogów bezpieczeństwa i ochrony środowiska naturalnego. Reforma górnictwa to nic innego jak ciągły proces polegający na dążeniu do spełnienia tej definicji. Musimy kształcić kadry na poziomie szkolnictwa wyższego dla nowoczesnego górnictwa, opierającego się na pięciu podstawowych filarach. Należą do nich: właściwe rozpoznanie geologiczne, ekonomicznie efektywne wydobywanie surowców mineralnych, zastosowanie energooszczędnych i niezawodnych maszyn, wszelkie wymogi bezpieczeństwa, ochrona środowiska naturalnego. Należy podkreślić, że jest to wydział o najwyższym statusie akademickim. Naszym studentom przekazywana jest najnowsza wiedza o zjawiskach geologicznych, górniczych, energoelektrycznych, mechanicznych i ekonomicznych występujących w górnictwie, które poznawane są w laboratoriach i pracowniach komputerowych instytutów i katedr. Rada Wydziału ma prawo nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego nauk technicznych oraz prawo występowania z wnioskiem o nadanie tytułu naukowego a także honorowego. Nasz Wydział opuściło ponad 1500 absolwentów z tytułem zawodowym magistra inżyniera lub inżyniera.
Stopień doktora nauk technicznych uzyskało 440 osób zaś doktora habilitowanego-82 osoby.
- Wokół przemysłu węgla kamiennego w ostatnich latach wytworzyła się nieprzychylna atmosfera i coraz częściej słyszy się opinie o nadprodukcji inżynierów o specjalnościach górniczych. A jaka jest prawda? - Najwyższy czas żeby zmienić wizerunek polskiego górnictwa, który media przedstawiają społeczeństwu w zdecydowanie czarnych barwach. Przecież nasza gospodarka nie może funkcjonować bez górnictwa węglowego! Właśnie ono zapewnia Polsce bezpieczeństwo energetyczne, ponieważ węgiel jest jedynym, istotnym narodowym surowcem energetycznym. Według różnych źródeł, od 93 proc. do 98 proc. energii jest, lub w najbliższym czasie będzie produkowana z węgla kamiennego i brunatnego. Wydobycie węgla kamiennego na świecie w latach dziewięćdziesiątych stale rosło, by w roku ubiegłym osiągnąć 3790 mln. ton. Na tę wartość składało się między innymi: 1330mln ton w Chinach, 926 mln ton w USA, 300 mln ton w Indiach, 222 mln ton w Republice Południowej Afryki czy 215 mln ton w Australii. W tym samym okresie spadło wydobycie węgla kamiennego w Unii Europejskiej ze 197 mln ton w roku 1990 do 106 mln ton w roku ubiegłym. Światowa Organizacja Energii przewiduje jednak, że do roku 2010 zapotrzebowanie na ten surowiec wzrośnie do 5000 mln. ton. Może właśnie w świetle tych danych rysuje się perspektywa dla naszego górnictwa węglowego. Należy uświadomić naszemu społeczeństwu, że górnictwo to nie tylko węgiel. To również inne kopaliny, jak na przykład miedź, siarka, wody lecznicze, mineralne, pitne. I oczywiście surowce skalne, bez których nie będzie możliwa rozbudowa infrastruktury autostradowej, drogowej i budownictwa podziemnego.
W tym celu niezbędne będzie w najbliższym okresie wydobycie około 400 mln ton surowców skalnych, czyli siedmiokrotnie więcej niż obecnie. Jestem przekonany, że inżynierowie o specjalnościach górniczych są i będą poszukiwani. Obecnie w górnictwie polskim tylko 4 proc. pracowników ma wyższe wykształcenie. Za pięć lat zostanie ich zaledwie 1,5 proc. Tworzy się bowiem luka pokoleniowa wśród kadry inżynierskiej, gdyż wysoko wykwalifikowani fachowcy odchodzą na emerytury.
Zdajemy sobie sprawę, że współczesny inżynier musi być nie tylko znakomitym fachowcem, ale także menedżerem. Stąd na naszym wydziale przekazuje się wiedzę z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, elementów prawa gospodarczego, prawa geologicznego i górniczego, metod badania pracy, technik podejmowania decyzji, negocjacji i marketingu. Oczywiście niezbędna jest znajomość języków obcych, również specjalistycznej terminologii technicznej. Dlatego każdy nasz absolwent, osobiście to gwarantuję, ma zapewnioną pracę po uzyskaniu dyplomu. Mamy podpisane porozumienie ze spółkami węglowymi oraz PARG- iem, zgodnie z którym zgłaszają nam zapotrzebowanie na absolwentów naszego wydziału. Poza tym należy liczyć się z tym że do górnictwa, traktowanego jako przemysł, trafia około 40 proc. naszych absolwentów, natomiast pozostali znajdują pracę w innych gałęziach gospodarki
- Jaka jest obecnie struktura wydziału? Ilu kształcicie studentów i na jakich specjalnościach?
-Obecnie kształcimy ponad 2000 studentów, w tym ok. 1300 na studiach dziennych magisterskich, 761 na wieczorowych, inżynierskich oraz 60 na uzupełniających studiach magisterskich i eksternistycznych oraz 73 na studiach doktoranckich. Kształcenie magisterskie w trybie stacjonarnym prowadzone jest obecnie w ośmiu specjalnościach na kierunku "górnictwo i geologia." : automatyka i energoelektryka w górnictwie; budownictwo podziemne i ochrona powierzchni; eksploatacja złóż i zagospodarowanie odpadów; geodezja górnicza, geologia górnicza i poszukiwawcza; kształtowanie środowiska na terenach górniczych; maszyny i urządzenia górnicze i wiertnicze; przeróbka kopalin stałych i marketing. Dwa lata temu uruchomiliśmy ośrodek szkolenia na poziomie wyższym i podyplomowym w zakresie " zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w górnictwie", który powstał w wyniku współpracy z polsko- amerykańskim Biurem Bezpieczeństwa i Higieny Pracy.
-Z nowym rokiem akademickim ruszył na wydziale nowy kierunek: "Zarządzanie i inżynieria produkcji", w ramach którego powstały cztery, nowe specjalności : geoturystyka, gospodarka wodna, organizacja i ekonomika górnictwa oraz technika i organizacja bezpieczeństwa i higieny pracy. Jakich użyłby Pan argumentów, by zachęcić potencjalnych studentów do wyboru tych właśnie dziedzin? -Geoturystyka, to atrakcyjna specjalność z nieograniczonymi wręcz perspektywami na przyszłość. Z szacunków ONZ wynika, że w przyszłym stuleciu ok. 30 procent osób zatrudnionych będzie pracować bezpośrednio lub pośrednio w turystyce. Dzisiaj jest to dziedzina plasująca się na trzecim miejscu pod względem obrotów finansowych po przemyśle paliwowo- energetycznym i samochodowym. Geoturystyka jest jednym z rodzajów turystyki kwalifikowanej, której celem jest prezentacja obiektów przyrody nieożywionej oraz zabytków technik między innymi górniczej, hutniczej, hydrotechniki i tym podobnych. Absolwent powinien posiadać wszechstronną znajomość z zakresu nauk o ziemi, w skład których wchodzi m.in. geologia, geografia, geomorfologia, mineralogia, petrografia, hydrogeologia i geologia inżynierska, geologia historyczna z paleontologią, poszukiwanie i pozyskiwanie kamieni szlachetnych i ozdobnych, geografia turystyczna, speleologia. W skład specjalności wchodzi także technika eksploatacji złóż, historia i znajomość obiektów kultury materialnej- technicznej, historia legendarnych i świętych miejsc, religioznawstwo, etnografia, muzealnictwo. Student zdobywa wiedzę z zakresu ochrony środowiska, teorii turystyki, socjologii, psychologii i komunikacji interpersonalnej. Znajomość organizacji i zarządzania, marketingu, reklamy czy prowadzenia finansów firmy turystycznej z wykorzystaniem nowoczesnych technik komputerowych, przydatna będzie zarówno w wielkich, jak i małych firmach turystycznych. Studenci będą zobligowani podczas studiów do zdobycia specjalnych uprawnień turystycznych m.in. pilota wycieczek krajowych i zagranicznych, przewodnika lub instruktora turystyki kwalifikowanej, przewodnika turystycznego ( miejskiego, górskiego, przemysłowego), organizatora imprez sportowo- rekreacyjnych.
Specjalność " gospodarka wodna" obejmuje całość problematyki dotyczącej zagadnień wodnych, począwszy od wody występującej w podziemnym złożu poprzez powierzchniowe zbiorniki wodne i rzeki, aż do wody będącej produktem końcowym niektórych procesów technologicznych- ścieków. Takie całościowe podejście do problemu nie ma, jak dotychczas, odpowiednika wśród specjalności kształcenia na naszych uczelniach. Jest to o tyle ważne, że coraz wyraźniej zdajemy sobie sprawę z konieczności ochrony ograniczonych zasobów wodnych naszego kraju przed nadmiernym eksploatowaniem i możliwością skażenia. Absolwent " gospodarki wodnej" zdobywa wiedzę z następujących dyscyplin: geologii ( ogólnej i złożowej, środowiska, hydrogeologii), hydrologii i meteorologii, budownictwa hydrotechnicznego i zagrożeń wodnych ( także w zakresie przeciwdziałania powodziom), inżynierii środowiska ( gospodarka ściekami w zakładach przemysłowych, szczególnie górniczych, zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, rewitalizacja zbiorników wodnych na terenach oddziaływania górnictwa, zarządzanie środowiskowe oraz prawo wodne, górnicze i geologiczne, ochrona środowiska).
Pozostałe dwie specjalności na kierunku "Zarządzanie i inżynieria produkcji' są już znane. Zostały one przeniesione z kierunku "Górnictwo i geologia" po niezbędnej modyfikacji planów i programów merytorycznych wynikającej z potrzeb reformowanej gospodarki.
-Dziękuję za rozmowę